แนวทางปฏิบัติธรรมของ หลวงปู่ต่างๆ

โอวาทธรรมหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต
วัดป่าสุทธาวาส อ.เมือง จ. สกลนคร

"ผมก็เคยปฏิบัติมานานพอสมควรได้ ๔๐-๕๐ ปีกว่าแล้ว กลัวก็เคยกลัว กล้าก็เคยกล้า รักก็เคยรัก ชังก็เคยชัง เกลียดก็เคยเกลียด โกรธก็เคยโกรธ เพราะหัวใจมี มิใช่คนตายพระตาย แต่ก็พยายามทรมานตนเต็มความสามารถไม่ท้อถอยตลอดมา สิ่งเหล่านี้ที่เคยมีอำนาจก็ทลายลงด้วยอำนาจความเพียรของผู้กล้าตาย ไม่มีอะไรมาแอบซ่อนอยู่ในใจได้ อยู่ที่ไหนก็สบายหายกังวล ไม่มีอะไรมาก่อกวนให้หลงกลัวหลงกล้า หลงรักหลงชัง หลงเกลียด หลงโกรธ

อันเป็นเรื่องไฟกิเลสทั้งกองเผาใจดังที่เคยเป็น ที่กล่าวมานี้ จะเพราะเหตุอะไรถ้าไม่ใช่เพราะการฝึกทรมานใจให้อยู่ใต้อำนาจแห่งเหตุผลคืออรรถธรรม"

หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต

 

โอวาทธรรมหลวงปู่อินทร์ถวาย สนฺตุสฺสโก
วัดป่านาคำน้อย อ.นายูง จ.อุดรธานี

การทำความพากความเพียร การเดินจงกรม นั่งสมาธิภาวนา เป็นหน้าที่ของพวกเราท่านทั้งหลาย พยายามทำให้มาก เจริญให้มาก ถ้าทำมากแล้ว จิตใจจะได้รับความสงบร่มเย็นมีความสุข คิดขึ้นมาเมื่อไร ระลึกขึ้นมาเมื่อไร ใจของเราก็อบอุ่น จิตใจของเรามั่นคง จิตใจของเราไม่กระสับกระส่าย ไม่เป็นทุกข์ไม่เดือดร้อน

เพราะเหตุนั้น พวกเราท่านทั้งหลาย ให้พากันตั้งอกตั้งใจประพฤติปฏิบัติสั่งสมคุณงามความดีเอาไว้ พยายามนั่งภาวนาให้มาก อดนอนผ่อนอาหาร เราจะกินตามอำเภอใจ นอนตามอำเภอใจ พูดคุยตามอำเภอใจ สนุกสนานตามอำเภอใจ

ธรรมะไม่เกิดกับผู้ปฏิบัติเช่นนั้น ธรรมะจะเกิดกับผู้อยากทำไม่ทำ อยากพูดไม่พูด อยากกินไม่กิน อยากนอนไม่นอน ต้องฝืน ธรรมะจะเกิดกับผู้ปฏิบัติฝึกหัดดัดตนเช่นนั้น

หลวงปู่อินทร์ถวาย สนฺตุสฺสโก
๑๒ พฤษภาคม ๒๕๔๙

 

โอวาทธรรมหลวงตาสมหมาย อตฺตมโน
วัดป่าสันติกาวาส อ.ไชยวาน จ.อุดรธานี

"ความสุขที่เกิดจากความสงบของใจของเรา ที่ไม่วุ่นวายแส่ส่ายตามสัญญาอารมณ์ หรือตามโลกธรรมทั้งแปด ก็ย่อมให้คุณให้ประโยชน์ยิ่งกว่าความสงบภายนอก เพราะว่า ความสุขอันแท้จริงที่จะเกิดมี ได้เกิดอยู่ที่ใจ เกิดจากใจที่มีธรรม คือ สมาธิธรรม และปัญญาธรรม"

หลวงตาสมหมาย อตฺตมโน
แสดงธรรม ณ วัดป่าโนนม่วง อ.ศรีธาตุ จ.อุดรธานี
๑๘ กันยายน ๒๕๒๘

 

โอวาทธรรมหลวงปู่หล้า เขมปัตโต
วัดบรรพตคีรี จ.มุกดาหาร

"เจ็ดสิบแปดสิบปีในมนุษย์โลก มันก็เท่าหนึ่งวินาทีในชั้นพรหมโลกก็ไม่ได้ อาฬารดาบส อุทกดาบสรามบุตรนี้ มีอายุแปดหมื่นสี่พันกัปป์ เมื่อสิ้นอานิสงส์อันนั้นแล้ว ก็จะได้มาเกิดเป็นสัตว์เดรัจฉานบ้าง มนุษย์บ้าง เปรตอสุรกายบ้าง สัตว์มีอายุยืนถึงเพียงนั้นแล้ว ก็ยังอยู่ในอำนาจอนิจจัง เหตุฉะนั้นแล้วจึงไม่ควรยินดีในโลกใดทั้งสิ้น"

หลวงปู่หล้า เขมปัตโต

 

โอวาทธรรมหลวงปู่สิม พุทธาจาโร
วัดถ้ำผาปล่อง อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่

บาปนั้นพอแล้ว
ไม่ต้องทำอีก
บุญนั่นแหล่ะยังน้อยอยู่
ให้รีบทำ

หลวงปู่สิม พุทธาจาโร

 

พระคติธรรม สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

พื้น แผ่นดิน แม่น้ำ ภูเขา ที่มีอยู่ตามธรรมชาติ
คนเรามีปัญญาถมทำให้เป็นถนน
ขุดให้เป็นแม่น้ำ ลำคลอง ทำสะพานข้ามแม่น้ำใหญ่
สร้างทำนบกั้นน้ำ ขุดอุโมงค์ทะเลภูเขา
เรียกว่าใช้กรรมปัจจุบัน ปรับปรุงธรรมชาติฉันใด
ความขรุขระของชีวิต เพราะกรรมเก่าก็ฉันนั้น
เหมือนความขรุขระของแผ่นดินตามธรรมชาติ

คนเรา สามารถประกอบกรรมปัจจุบันปรับปรุง
สกัดกั้นกรรมเก่าเหมือนอย่างสร้างทำนบกั้นน้ำเป็นต้น
เพราะคนเรามีปัญญา

สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

 

โอวาทธรรมหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี
วัดหินหมากเป้ง จ.หนองคาย

"ภาวนา เพื่อสละทุกสิ่ง"

"ภาวนาก็ไม่ใช่เรื่องปรารถนา "แต่มันเป็นเรื่องสละทุกสิ่งทุกอย่างแม้แต่ของที่มีอยู่" เวลาภาวนาก็ทำเหมือนกับไม่มี ถ้ายังปรารถนาอยากเห็นนั่นเห็นนี่อยู่แล้วมิใช่ภาวนา เป็นพาวน พาวุ่น พาเวียนต่างหาก ที่เห็นนางฟ้าเทวดาก็เป็นผลพลอยได้จากการสละนั้นต่างหาก และก็มิใช่จุดมุ่งหมายที่แท้จริงในการภาวนานั้นด้วย

จุดมุ่งหมายของการภาวนาแท้ "คือการพิจารณาเห็นอัตภาพขันธ์อันนี้เป็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา" มีสภาวะเกิดดับอยู่อย่างนั้น "จนจิตสลดสังเวชเบื่อหน่าย คลายความกำหนัดยินดีในรูปนาม" ปล่อยวางอุปาทานเสียได้ "ด้วยอำนาจวิปัสสนา" นั่นจึงจะ เรียกว่าภาวนา"

หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี

 

โอวาทธรรมหลวงพ่อสุชาติ อภิชาโต
วัดญาณสังวราราม จ.ชลบุรี

"ถ้าใจไม่สงบ จะไม่เห็นกิเลส"

"ความสงบ" นี้สำคัญมาก ถ้าไม่สงบจะ "ไม่เห็นกิเลส" ถ้ามีความสงบ พอไปสัมผัสรับรู้อะไร แล้วใจกระเพื่อมขึ้นมา ก็จะรู้ทันทีว่ากิเลสโผล่ออกมาแล้ว ระดับของใจที่ไม่สงบ ต้องกระเพื่อมแรง หน้าดำคร่ำเครียด ร้องห่มร้องไห้ ถึงจะเห็นว่า "ใจทุกข์"

สำหรับใจที่สงบ เพียงแต่คิด เพียงแต่อยากเท่านั้นเอง ก็จะเห็นว่าใจทุกข์แล้ว

หลวงพ่อสุชาติ อภิชาโต

 

โอวาทธรรมหลวงปู่เหรียญ วรลาโภ
วัดอรัญญบรรพต อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย

"เมื่อต่างคนต่างทำความดีแล้วเราก็ส่งเสริมกัน เราไม่กลัวว่าใครจะล้ำหน้าตน ไม่ต้องกลัวว่าใครจะเอาเปรียบตน ไม่ต้องกลัวแบบนั้นนะ

ใครจะทำดีสูงกว่าเรา เราก็โมทนาด้วย ถ้าเพื่อนจะละกิเลสขาดจากสันดานไปก็...โอ้สาธุ! ขออนุโมทนา ถ้าเรายังละกิเลสไม่หมดก็ไม่เป็นไร เราก็พยายามฝึกตนไป นี่ลักษณะผู้มีบุญมากขึ้นในใจแล้ว มันก็เป็นอย่างนี้แหละ"

หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ

 

พระคติธรรม สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

ทุกคนต้องรับผิดชอบต่อกรรมของตนเองจะป้ายไปให้คนอื่นไม่ได้ คนทำดีจะเป็นเด็กหรือผู้ใหญ่ก็ตามก็เป็นคนดี เพราะกรรมของตน ใครจะรู้หรือชื่นชมหรือไม่ก็ตาม ตัวผู้ทำรู้สึกตัวเองว่าทำดี คนที่ทำไม่ดี เช่น ประพฤติตนเกะกะระรานเป็นคนหัวขโมย ก็เป็นคนชั่วเพราะกรรมของตน ใครจะรู้หรือไม่ก็ตาม ตัวผู้ทำเองก็รู้สึกว่าตัวทำชั่ว อาจจะป้ายความผิดให้ผู้อื่นด้วยการหลอกให้คนอื่นเข้าใจผิด แต่จะหลอกตัวเองไม่ได้ ตัวเองย่อมรู้สึกย่อมรู้สึกสำนึกตัวเองอย่างเต็มที่

ฉะนั้น เมื่อทำดี ทำชั่วแล้ว จึงปัดดี-ปัดชั่วออกไปให้พ้นตัวเองไม่ได้ เพราะรู้สึกตัวเองอยู่ทางจิตของตน ใครจะแย่งดี ไปจะใส่ชั่วให้ก็ไม่ได้นอกจากจะหลอกให้คนอื่นเข้าใจผิดเท่านั้น

สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

 

โอวาทธรรมหลวงปู่เสถียร คุณวโร
วัดถ้ำพระภูวัว ต.โสกก่าม อ.เซกา จ.บึงกาฬ

"ภาวนาน่ะ ให้ทำไปเถอะ ไม่ต้องถามเยอะ ต้องอดทน สู้ไม่ถอย ทำความเพียรต่อเนื่อง เบิ่งใจให้มันดี ถ้าใจดีเมิ้ดแล่ว อีหยังก็ดีโม้ด ครูบาอาจารย์ได้แต่แนะนำแนวทางปฏิบัติ

ธรรมะต้องค้นหาเองตามจริต และบารมีเดิมที่สร้างมา พูดง่าย ทำยาก ถ้าตั้งใจจริง ก็ทำได้ไม่ยาก"

หลวงปู่เสถียร คุณวโร

 

โอวาทธรรมหลวงปู่หลุย จันทสาโร
วัดถ้ำผาบิ้ง อ.วังสะพุง จ.เลย

"คนมีธรรมะเป็นที่สบายของจิต คนไม่มีธรรมะข่มจิต เป็นทุกข์อย่างยิ่ง เพราะแบกขันธ์ หาบขันธ์ ๕

ธรรมะความเกิดดับ แสดงเป็นอริยสัจอยู่เรื่อย ๆ ไม่ขาดสาย พราหมณ์ผู้เพ่งอยู่ของความแปรปรวน ย่อมรู้ธรรม เห็นธรรม จิตอยู่ที่ไหน ย่อมรู้แจ้ง ณ ที่นั้น ดังนี้ ขยายปฏิภาคมากไว้เช่นนั้น เห็นธรรมะอยู่เช่นนั้น ย่อมแก้ความสงสัย รู้ธรรม เห็นธรรมะอย่างสุขุมลุ่มลึก จิตอย่าออกจากกาย เห็นแปรปรวนอยู่เรื่อย ๆ"

หลวงปู่หลุย จนทสาโร

 

โอวาทธรรมหลวงปู่มหาปิ่น ปญฺญพโล
วัดป่าแสนสำราญ ต.ธาตุ อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี

ท่านอริยะย่อมอยู่เป็นสุข ก็เพราะมีธรรมเป็นที่พึ่งและที่อาศัย ดังต่อไปนี้

1. สักกายทิฐิ ไม่เห็นกายเป็นตน ไม่เห็นตนเป็นกาย ไม่เห็นกายมีในตน ไม่เห็นตนมีในกาย เหล่านี้เป็นต้น เช่น ใน เวทนา สัญญา สังขาร และ วิญญาณ ก็เหมือนกัน

2. วิจิกิจฉา ท่านข้ามทิฐิทั้ง 2 ได้แล้ว เชื่อต่อกรรม และ ผลของกรรม

3. สีลัพพตปรามาส ท่านเป็นผู้ไม่ถอยหลัง มีแต่เจริญก้าวหน้าไปจนถึงที่สุด ท่านพิจารณาเห็นแล้ว ในสัจธรรมตามเป็นจริงว่านี่ทุกข์ นี่เหตุให้เกิดทุกข์ นี่คือธรรม เป็นที่ดับทุกข์ นี่คือ ข้อปฏิบัติให้ถึงธรรม อันเป็นที่ดับทุกข์ คือ ความเกิด ความแก่ ความเจ็บ ความตาย ดังนี้

หลวงปู่มหาปิ่น ปญฺญพโล

 

โอวาทธรรมหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี
วัดหินหมากเป้ง อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย

"ความทุกข์ของคนเราไม่มีที่สิ้นสุด
ปลดนี่แล้ว ไปติดโน่น อยู่อย่างนี้ร่ำไปตลอดชาติ
ฉะนั้น ผู้มีปัญญาท่านจึงเบื่อทุกข์ในโลกนี้ แล้วหาทางหนีจากทุกข์ "

หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ชา สุภัทโท
วัดหนองป่าพง จ.อุบลราชธานี

ใจจะสงบได้
ก็ด้วยความเห็นที่ถูก

หลวงปู่ชา สุภัทโท

 

โอวาทธรรมหลวงปู่อ่อน ญาณสิริ
วัดป่านิโคธาราม อ.หนองวัวซอ จ.อุดรธานี

"ธรรมขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้านี้
เป็นของเย็น เป็นของบริสุทธิ์

บุคคลผู้มีปัญญาจะไม่ปฏิเสธธรรมของพระพุทธเจ้า
เพราะธรรม ถ้าอยู่ในจิตใจของผู้ใด

ผู้นั้นย่อมมีความสุข ความเจริญ ธรรมชาติของธรรมนั้น
ผู้ปฏิบัติผู้บำเพ็ญเท่านั้น จึงจะรู้ได้"

หลวงปู่อ่อน ญาณสิริ

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ชา สุภทฺโท
วัดหนองป่าพง จ.อุบลราชธานี

"ธรรมะที่พระพุทธเจ้าท่านทรงสอนนั้น ไม่ใช่ธรรมะที่เพื่อฟังเฉยๆหรือรู้เฉยๆ แต่เป็นธรรมะที่ต้องปฏิบัติ ต้องทำให้เกิดขึ้น ต้องทำให้มีขึ้นในใจของเราให้ได้ จะไปที่ไหนก็ให้มีธรรมะ จะพูดก็ให้มีธรรมะ จะเดินก็ให้มีธรรมะ จะนอนก็ให้มีธรรมะ จะทำอะไรๆก็ให้มีธรรมะทั้งนั้น

คำว่า "มีธรรมะ" นี้ก็คือ จะทำอะไรก็ตาม จะพูดอะไรก็ตาม ให้ทำด้วยปัญญา ให้พูดด้วยปัญญา ให้นึกคิดด้วยปัญญา ผู้ใดมีสติ สัมปชัญญะ ควบกับปัญญาอยู่ตลอดเวลาแล้ว ผู้นั้นย่อมอยู่ใกล้พระพุทธเจ้าทุกเมื่อ"

หลวงปู่ชา สุภทฺโท

 

โอวาทธรรมหลวงพ่อสุชาติ อภิชาโต
วัดญาณสังวราราม จ.ชลบุรี

หัวใจของการปฏิบัติธรรมนี้ อยู่ที่การทำความเพียร การทำความเพียร ก็คือการเจริญสตินี่เอง นี่เป็นหัวใจสำคัญ หรือหลักของการบำเพ็ญความเพียร หลักของการปฏิบัติธรรม ถ้าไม่มีการเจริญสติ ไม่เรียกว่าเป็นการทำความเพียร ไม่เรียกว่าเป็นการปฏิบัติธรรม

การทำความเพียรอย่างต่อเนื่องตลอดเวลา ตั้งแต่ตื่นจนหลับ ใจนี้ไม่ควรที่จะอยู่ปราศจากสติเลย ควรมีสติควบคุมใจอยู่ตลอดเวลา เพราะถ้ามีสติควบคุมใจ ใจก็จะลอยไปลอยมาไม่ได้ ใจก็จะตั้งอยู่ในปัจจุบัน จะไม่ลอยไปในอดีต จะไม่ลอยไปในอนาคต ถ้าเวลานั่งอยู่เฉยๆ แล้วใจตั้งอยู่ในปัจจุบัน ใจก็จะรวมเข้าสู่ความสงบได้ เข้าสู่สมาธิได้

หลวงพ่อสุชาติ อภิชาโต

 

โอวาทธรรมหลวงปู่ลี กุสลธโร
วัดเกษรศิลคุณธรรมเจดีย์ อ.หนองวัวซอ จ.อุดรธานี

"ความตายไม่รู้จะมาวันไหนนะ
นั่งก็ตาย นอนก็ตาย
พิจารณาเรื่องความอยาก
ให้มันชินกับความตาย"

หลวงปู่ลี กุสลธโร

 

โอวาทธรรมหลวงปู่เปลี่ยน ปัญญาปทีโป
วัดอรัญญวิเวก อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่

"ถ้าทำ อะไรแล้ว
เป็นทุกข์ ก็หยุดทำ

ถ้าพูด อะไรแล้ว
เป็นทุกข์ ก็หยุดพูด

ถ้าคิด อะไรแล้ว
เป็นทุกข์ ก็หยุดคิด"

หลวงปู่เปลี่ยน ปัญญาปทีโป