กาลครั้งหนึ่ง ไม่นานนัก....

มองดูผืนท้องนานั้นหน้าเกี่ยวข้าว
มองดูเหล่าวัวควายเล็มหญ้าอยู่เป็นฝูง
อากาศช่างสะอาดใสไกลเมืองกรุง
เมืองที่ยุ่งมุ่งด้วยจิตปรุงแต่งไป



ชนบทเหล่าไทบ้านย่านตลาด
ห้วยทางลาดนั้นมีหลุมรถไถล
ก็อย่างว่างบประมาณกินกันไป
อิฐดินทรายหลุมบ่ออันบรรทุกเกิน

คนเราหนอเมื่อไม่พอก็กินต่อ
กินรุ่นพ่อเผื่อถึงลูกไม่มีเขิน
กินยันโคตรรับรองว่าโกงเพลิดเพลิน
ก็ยังเดินคนสรรเสริญผู้ร่ำรวย

คนเรานี้ทำดีด้วยช่วยสองบาท
มีไม่มากบริจาคไปดูไม่สวย
ไหนจะเหมือนคนรวยเล่าใครอำนวย
สะดวกด้วยชื่อขึ้นป้าย..แหม!!! ใหญ่จริง 0”0

 

เดี๋ยวจะว่าอิจฉาเขาให้เล่าต่อ
คนไม่พอล้อเลียนไปให้ยากยิ่ง
เงินนั้นล้นสมบัติมากเสี่ยงถูกยิง
คือความจริงดุจมะม่วงร่วงลงดิน

ขอยกเอาพุทธชาดกมาถกเล่า
ถึงเมืองเก่ามิถิลาพระมหาชนกศรี
ปกครองไพร่ฟ้าราษฏร์ประชาชี
มหาบารมีล่วงลุได้ด้วยความเพียร

ได้ข้อธรรมด้วยมะม่วงรสล้ำเลิศ
อุบัติเกิดเหตุล้มต้นให้ราบเหี้ยน
ด้วยชาวเมืองอยากชิมผลตัดต้นเตียน
ให้บทเรียนมะม่วงตายด้วยผลมัน

อุปมาราชสมบัติพัสถาน
ข้าติดตามนั้นมากล้นเหตุอาสัญ
เหมือนมะม่วงมากผลเหยื่อเบื่อตายพลัน
คนเรานั้นจงดีได้ด้วยปัญญา

หาใช่ทรัพย์ และยศลาภ สิ่งภายนอก
พระชนกบอก ให้เรียนรู้ ในสังสาร
เปิดโรงเรียน การเรียนรู้ ด้วยปัญญา
สำคัญกว่า ทรัพย์ภายนอก คือทรัพย์ใน

อริยะทรัพย์ คือศีลธรรม นำใจเจ้า
ให้ขัดเกลา ในความหลง บ่มนิสัย
อย่าคุยโต ว่าตำแหน่ง ใหญ่เกินใคร
คนดีไซร้ เขาบ่อวด “ดีบ่ดัง”

 

ครามเอ๋ยครามย้อมผ้าสวยสีสดใส
ครามเจ้าใยไปเปื้อนสู่ในน้ำโขง
สีน้ำเจ้าช่างสดใสไหลเลื่อนลง
มิยืนยงด้วยพิษร้ายอันตราย

แผ่นดินไหวในภูเขาที่ลาวนั้น
อีกโรงปั่นกลั่นไฟฟ้าน่าใจหาย
นิวเคลียร์รั่วจากเวียดนามมาสู่ไทย
ภัยมืดร้ายให้ทุกฝ่ายเฝ้าระวัง



ให้ศึกษาจากน้ำสวยเหมือนมัลดีฟส์
ทะเลที่รัสเซียนั้นสวยสดใส
นักท่องเที่ยวเห็นน้ำสวยครามมรกตต่างตกใจ
ของเสียไหลจากโรงงานสารพิษพัน

 

แผ่นดินไหวภูเขาไฟไม่ระเบิด
ที่มันเกิดเพราะระเบิดทดลองใช้
ในน่านน้ำโลกที่สามทดสอบไป
รับเงินใต้หลังโต้ะมันส์พันธสัญญา

อยากยิ่งใหญ่ในสงครามคร้ามประเทศ
น่าสังเวชคนฆ่าคนเหมือนยักษา
ทั้งชีวะและบังคับเหล่าประชา
ให้มรณาทั้งเป็นด้วยป่วยทั้งปี

แฟนตาซีใครนี้หนอล่อไทยอยู่
ชาวบ้านผู้ดูไม่ออกน่าบัดสี
ให้ผู้คนหลงมัวเมาห่างความดี
ม้วยชีวีให้โง่งมบัดซบไป

เที่ยวแจกเงินเพลินเหลือท่านนั้นได้หน้า
เหมือนสุขกว่าได้ใช้จ่ายไม่สงสัย
ว่าเงินนี้ยิ่งเร่งให้ตกต่ำไป
ค่าเงินไทยเริ่มไร้ค่าราคาสกุล

กฏหมายมีเอาไว้ในบนหิ้ง
คำว่าจริงไม่มีหรอกบอกเฉียวฉุน
ให้เคืองโกรธฆาตกรรมไม่การุณ
เรื่องบาปบุญคือเรื่องขำระยำไป

ชนชั้นเกิดล่วงละเมิดบอกสิทธิ
ริดรอนสิทธิ์คอรัปชั่นสุดแก้ไข
ทหารมาปลากินมดแบ่งงบไป
ดุจชักใยระเบิดใต้ใบสั่งลวง

ให้รับจ้างทหารเหล่าน่าเศร้าจิต
ให้น่าคิดภาษีนั้นก็ของหลวง
อาวุธลงอีกแล้วท่านข่าวกลลวง
เงินหักหัวหลวงจ่ายให้รับไม่เต็ม....

ผู้พิทักษ์กับลักกินเหมือนผู้ร้าย
และผู้ใหญ่ทำตัวดีเพื่อแลกเข็ม
อิสริยะยศยอนั้นเพื่อบำเพ็ญ
ก็รู้เห็นใครจงรักหรือหลอกลวง...

 

ริมหนองหาน จังหวัดสกลนคร
สวนแม่ลูก เดือน ธันวาคม 2562

 

ทะเลบางแสน จังหวัดชลบุรี
กลางเดือนพฤศจิกายน 2562

ได้มาเยือนทะเลไทยในเดือนก่อน
รีบจากจรด้วยว่าร้ายให้ต้องหนี
ด้วยอสูรกายนางผีเสื้อมันไล่ตี
วางพิษนี้ให้รุนแรงแทบมรณา

มันคงรู้อสุรายักษาพวก
โดยสะดวกล้ำเขตมาให้กังขา
ฝ่ามนตราด่านนาคาทั้งฤทธา
ประหนึ่งว่าแค้นฤดีจะชิงชัย

ที่เคยลงด่ามันทั้งเผ่าพงศ์
ที่คนคงไปกราบไหว้ช่างบ้าใบ้
ไม่เหมารวมว่าพวกยักษ์เขาไม่ดีชี้บอกไป
กลุ่มนั้นไงเคยรบราให้ราญรอน

อีกนาคพวกที่เกิดใหม่อยากใหญ่ยิ่ง
ขายความจริงทิ้งกุศลมิจฉาหนอ
ชอบเหลือเกินแบ่งก้กเหล่าและสอพลอ
แหมคุยจ้อมิได้เกรงต้นตระกูล

ต่างอวดอ้างลูกหลานเหลนพญาใหญ่
หน้าที่ไซร้กลับไม่ทำดับเสื่อมสูญ
แล้วเข้าพวกกับ อธรรม ไม่อาดูร
เนรคุณเผ่าพันธุ์ตนพวกจัญไร

ไม่ว่าเกิดกำเนิดชาติยังคิดชั่ว
ช่างเมามัวหลงผิดกอปรรู้เมื่อสาย
บ้านเมืองวงศ์พงศ์พันธุ์เจ้าเฝ้าทำลาย
โคตรเหง้าใครคงเสียใจสุดจาบัลย์

แบ่งพรรคพวกชิงตบตีกันเป็นใหญ่
อ้างตัวไปแฝงลงคนให้น่าขัน
อีกทั้งสัมภเวสีผีไร้ญาติหาพวกพลัน
หน้าที่นั้น แค่ให้หวย กับรวยเบอร์

โธ่ท่านเอ๋ย อุตส่าห์เพียร ตบะได้
ภพนาคไซร้ ไร้กลมเกลียว ตีเสมอ
ไม่รู้ควร กาลเทศะ จริงนะเออ
พอท่านเผลอ ก็เบ่งโชว์ ทำโก้จริง

ผู้ยิ่งใหญ่ บ่อวดตน ดอกนะเจ้า
ท่านเร่งเอา ณานสมบัติ ไม่สุงสิง
อีกกิเลส มนุษย์โลก ลวงหลอกลิง
ให้ความจริง จงสอนเจ้า เหล่านาคเอย

 

ภูเพ็กเอยไยเจ้าเคยต้องคำสาป
หรือเจ้าจาบจ้วงผู้ใดให้ฉงน
สร้างด้วยธรรมหรือว่าด้วยเล่ห์กล
ปริศนายลเพียงมารยาว่ากันไป

แลด้วยสาส์นจากท้าวสุวรรณภิงคาร
เชิญร่วมงานสร้างพระธาตุกาลสมัย
ดำริด้วยพระเทวีชายานารายญ์มาดลใจ
พระเจ้าชัยวรมันศรัทธาด้วยเสด็จมา

คณะขอมได้เดินทางมาถึงที่
มเหสีพระเจ้าชัยวรมันนี้นั้นริษยา
ด้วยคิดแข่งบารมีพระเทวีด้วยบุญญา
สองชายาทูลให้สร้าง ภูเพ็ก แทน

อนึ่งด้วยคณะขอมกอปรด้วยพระสนม
เอกอนงค์เป็นนาคีมากฤทธิ์แสน
สองชายานั้นเพ็ดทูลให้นางนั้นไปแทน
เข้าแว่นแคว้นพระเทวีอรดีธาตุนารายญ์

แล้วจัดเพียงแต่สตรีและคนแก่
ให้ไปแห่สร้างพระธาตุโดยแม่ม่าย
ส่วนภูเพ็กที่พระเจ้าชัยฯสองชายาดำริไป
เตรียมพลไพร่ชายกำยำมาทำทาง

สร้างสุดกู่ภูผาสูงคุยฟุ้งนั้น
สองนางนั้นแสนมั่นใจบารมีสร้าง
ว่าเสร็จก่อนพระเทวีพระธาตุวาง
อีกสนมนางไม่มีทางได้ร่วมบุญ

ท้าวภิงคารท่านจำใจให้ต้องร่วม
เพื่อรวบรวมสรีระธาตุจากพระเถร
เจตน์จำนงค์บรรจุลงพระธาตุเจงเวง
แต่ด้วยเกรงกษัตริย์ขอมยอมจำนน

พระเทวีอรดีแห่งท้าวภิงคารนั้น
สุดประหวั่นสร้างไม่ทันสัมฤทธิ์ผล
ภูเพ็กนั้นสร้างด้วยชายและเล่ห์กล
งานบุญบนปนมิจฉาอนาถใจ

จึงบวงสรวงพระเพ็งเพ็ญคืนเดือนพระ
ลูกสละความตั้งใจให้หวั่นไหว
ด้วยตั้งใจสร้างศรัทธาศูนย์รวมใจ
เพราะเหตุใดจะสำเร็จช่วยชี้ทาง

หรือเป็นเหตุบารมีนางแก้วในชาตินี้
ไม่พอที่จะกอปรด้วยช่วยสะสาง
พระนางนารายญ์ถอดใจเริ่มปล่อยวาง
สนมนางนาคีนั้นได้กราบทูล

พระเทวีมีบุญญาท้าวภิงคารนั้น
อย่าได้หวั่นเรื่องการสร้างให้เสื่อมสูญ
ด้วยฤทธิ์เดชของข้าสนมให้กอบกุล
จะช่วยหนุนสร้างให้ทันสมดั่งใจ

ด้วยชายาสองนางมิจฉาตั้ง
ภูเพ็กดั่งเพียงสนองมิสงสัย
มิได้ตั้งปณิธานเพื่อพระรัตนตรัย
เด็กแม่ม่ายเพียงแรงงานน่าขันจริง

แถมมุสาขัดขวางทางให้ข้านี้
ร่วมบุญที่วิหารทานเจ้าสองหญิง
ด้วยนางรู้บุญนี้มากนางแก้วจริง
ถึงได้ชิงยุแยงแย่งแถลงกล

ขอพระเทวีท่านจัดเครื่องหอม
อันพยอมแก่นจันทน์ไม้และกิ่งสน
เผาบูชาพร้อมดอกไม้เรียกผู้คน
ให้ไพร่พลหลับในคืนเดือนดับแรม

อย่าให้ใครล่วงเข้าผ่านเขตสร้างนี้
๗ วันที่สร้างพระธาตุนั้นชื่นแช่ม
เป็นอุบัติเสียงกัมปนาทจันทร์ข้ามแรม
เป็นดั่งแผน “สร้างพระธาตุ” พระเจงเวง

ด้วยเสียงดังของเหล่าพญานาค
ให้ประหลาดเสียงคำรามถึงบนสรวง
พอสำเร็จเสร็จกำหนดงานทั้งปวง
ต่างพ่นดวงไฟสุกสกาวเพื่อโมทนา

เป็นสัญญาณแสงสุกใสที่ปลายฟ้า
พุ่งขึ้นมาจากเบื้องล่างน่ากังขา
ไพร่พลชายที่ภูเพ็กต่างตื่นตา
ทิ้งงานมาจากภูผาเพื่อมาดู

หินที่ตัดก้อนศิลาเรียงเป็นชั้น
วิจิตรอันละเอียดอ่อนซ้อนเป็นคู่
อีกบารายก้อนใหญ่สี่ทิศใต้เพื่อไหว้ครู
ฤทธิ์โฉมตรูนาคีนางสร้างเสร็จพลัน

เหล่าทาสีวิ่งไปบอกแก่ทาสา
ที่วิ่งมาด้วยสงสัยในเสกสรรค์
ด้วยนิมิตดุจดาวเพ็กปรากฏพลัน
ยอดภูนั้นพระชัยวรมันตกพระทัย

เสด็จลงด้วยไพร่พลจากผาสูง
เดินลงดุ่มทอดพระเนตรอย่างสงสัย
ท้าวภิงคารและพระเทวีจึงแจ้งไป
พระธาตุไซร้นามนารายญ์พระเจงเวง

บัดนี้เสร็จสำเร็จลุล่วงได้
เสร็จก่อนหมายกำหนดอย่างเหมาะเหม็ง
ด้วยบุญญาบารมีพระเจงเวง
ฤทธีเร่งสร้างเสร็จก่อนภูเพ็กไกล

แม้นจะมีเพียงสตรีเด็กแม่ม่าย
ชราไซร้ทาสีนั้นมิคาดหมาย
แม้จะโดนขัดงานบุญมิวางวาย
อัศจรรย์ใจพญานาคท่านร่วมบุญ

คงเพราะแจ้งบารมีนางพระเทวีนี้
ปรากฏที่พระธาตุนี้เป็นแม่นมั่น
ช่างเป็นบุญชาวสกลทวาปีในคืนวัน
ประดิษฐานอันอุรังคธาตุขวัญอัญเชิญ

 

ส่วนพระธาตุที่ยอดภูชื่อภูเพ็ก
สร้างไม่เสร็จด้วยหวาดกลัวฤทธิ์นาคนี้
ต่างประหวั่นกลัวเทียมเทียบพระบารมี
ต้องสาปที่พระเพ็งนางตามตำนาน

กษัตริย์ขอมรู้แจ้งแห่งในจิต
หากเราคิดจะสร้างต่อดั่งกล่าวขาน
ดูท่าแล้วงานคงยืดเยื้อต่อไปอีกช้านาน
อีกโบราญว่าอย่าทำนิมิตเตือน

ส่วนสองชายานั้นต่างเคืองแค้น
สนมได้หน้าแทนด่าเชือดเฉือน
ด้วยหลอกนางห้ามตามเสด็จในการเยือน
ทำบุญเจือด้วยราคะสุดน่าชัง

ดั่งหิ่งห้อยกับพระสุรีย์ที่ส่องแสง
คิดขันแข่งจะมาแย่งกลับล้าหลัง
แข่งบุญญาบารมีนี้น่าชัง
แผนนางพังเพราะมิจฉาดั่งกล่าวมา

 

ส่วนใครคิดอยากเด่นดังก็ฟังเถิด
อยากจะเกิด “ยังลอกเขา” น่าขายหน้า
พยายามจริง คิดคอนเซปป์ ลอกฉันมา
แล้วเนียนว่า ทำบังเอิญ น่าไม่อาย

ทำตัวเป็น นักเทศน์ธรรม น่าหัวเราะ
ด้วยจำเพาะ ใฝ่พญานาค ศรัทธาขาย
ปั้นแต่งองค์ คิดว่าตน เหนือใครใคร
ปั้นแต่งไป แต่อย่าปั้น ให้ฟั่นเฟือน

อีกหลายคน นั้นแยบยล ขนมาเขียน
ทำเรียบเรียง เขียนต้นเรื่อง น่าเวียนเศียร
ทั้งปั้นแต่ง แลงสำนวน ชวนอาเจียน
ให้คนเวียน มากดไลค์ จำนรรจา

ส่วนเรื่องกลอน นอนเอนอ่อน ผ่อนเขนย
มิรู้เลย ว่ามีผู้ มาเทียบท่า
ถ้าแน่จริง เธออย่าลอก ความกันมา
จำไว้ว่า แต่งไม่เก่ง “อย่าวิจารณ์”

เปรียบประดุจ เที่ยวคอมเม้น เน้นติแต่ง
คิดเคลือบแคลง ไร้สามารถ ดูน่าขัน
ก็คงเป็น ความสุขเขา เฝ้าเวบกัน
อ่านกลอนฉัน อยากจะปั้น ให้เหมือนใคร?

เดี๋ยวส่งสาส์น เดี๋ยวรับสาส์น กันให้วุ่น
บอกเอาบุญ ลอกของฉัน อย่าทำไก๋
คิดไม่ออก ก็ลอกกัน แน่จังนาย
รอดูไป ว่าของแท้ หรือของเทียม

...เห็นมาหลายรอบแล้วนะ .... หลายคนด้วย...

.....หน้าด้านมาก.....ดัดจริตจริงๆ..........

 

กาลครั้งหนึ่งเล่าไม่นานนัก
ด้วยใจภักดิ์พิทักษ์ราษฎร์ศาสนา
อีกสยามถิ่นฐานไทยแต่เนามา
อีกราชวงศ์องค์กษัตราราชาธรรม

จึงลงรักสลักจิตพิษฐาน
ให้สืบสานกุศลบุญจุนเจือค้ำ
ยามที่เมืองต้องอาเพศพวกระยำ
ปราบปรามด้วยฤทธิ์พระทรงธรรมนำชาติไทย

อันแสดงเดชวิสุทธิ์จุดกำเนิด
ให้เลอเลิศสูงเทียมฟ้าแสนสดใส
เทพยดาอารักษ์ปักษาสิงห์ในพงไพร
ยูงทองไซร้ได้เอนอ่อนฉลององค์

สิ่งใดเล่าที่บอกกล่าวให้ลือเลื่อง
พระเสื้อเมืองพระทรงเมืองต้องประสงค์
เรียกเหล่าเทพาอัปสรารักษาวงศ์
อันชาติหงษ์พงศ์พันธุ์สูงสดุดี

ดวงจิตใดได้สำเหนียกเรียกเล่าชื่อ
ด้วยสองมือตั้งใจทำเพื่อพระศรีฯ
ให้เกียรติก้องโพธิญาณขานบารมี
สดุดี "องค์เดินดิน" ยินยลไป

 

ได้สำเร็จเสร็จกวีดั่งศรีปราชญ์
เรียนนิราศกวีกลอนพระเจ้าฟ้า
ไหว้ครูกลอนสุนทรภู่อักษรา
อีกพรหมาปัญญานี้พระพุทธองค์

อันทักษะกวีนี้อนุสสัย
มิมีใครจะเทียมได้ให้ไหลหลง
ด้วยข้าหลวงถวายตัวบุศบง
เกียรติเผ่าพงศ์ดำรงไว้กวีธรรม

ไม่เคยมีตีพิมพ์ใดในภพนี้
เคยเขียนที่ใบลานไว้ในชาติข้าม
เพื่อเตือนตนเอาไว้ในโมงยาม
เป็นนางห้ามตามเสด็จเบื้องยุคลฯ

อันสตรีมีสามีเป็นศรีศักดิ์
ให้จงรักถวายภักดิ์จักเป็นผล
ล้างพระบาทดุจบิดาที่เลี้ยงตน
ให้อดทนรักษาเกียรติพระบารมี

ราชสวัสดิ์ตรัสแล้วดุจคำสัตย์
พระดำรัสรับด้วยเกล้าตัวตนนี้
อย่าแอบอ้างอวดองค์เพื่อลองดี
อาสนะนี้อย่าเทียมนั่งมิบังควร

ให้รู้ตนเป็นเบื้องธุลีพระบาท
ตามนิราศงานเสด็จให้เสร็จล้วน
ทั้งโครงการรับสั่งสิ้นทุกกระบวน
อย่าเรรวนหยิ่งยะโสโอหังไป

ที่ท่านรักพระเมตตาหาสุดมิได้
ให้คลาไคลรับด้วยเกล้าเฝ้ารับใช้
จงตรวจตรารักษาองค์ป้องกันภัย
ราชวัลลภมหาดเล็กไท้เทิดราชันย์

 

"ที่ประตูทางเข้าของมหาวิทยาลัยในแแอฟริกาใต้ มีข้อความหนึ่งติดไว้เตือนใจว่า

"การทำลายประเทศซักประเทศหนึ่ง ไม่จำเป็นต้องใช้ระเบิดอะตอมมิค หรือใช้จรวดนำวิถีระยะไกลอันใด ขอเพียงแค่ลดคุณภาพการศึกให้ต่ำลง และปล่อยให้นักศึกษาโกงการสอบ...

"คนไข้ก็จะตายด้วยมือหมอ
สิ่งก่อสร้างก็อาจพังทลายด้วยมือวิศวกร
เงินจะสูญด้วยมือนักธุรกิจและนักลงทุน
มนุษยธรรมจะหายสิ้นด้วยมือของนักวิชาการศาสนา
ความยุติธรรมจะไม่มีเหลือด้วยมือของผู้พิพากษา
การล่มสลายของการศึกษาคือความพินาศของชาติ"

 

อันวิหคตกลงยอดปราสาท
เคยสมมาตรปรารถนาต้องอาสัญ
ยิ่งใหญ่เพียงสำเนียงสร้อยร้อยอำพัน
สุดจาบัลย์เพียงคืนวันที่เปลี่ยนไป

ด้วยกายาสังขารมิมีเที่ยง
สุดหลีกเลี่ยงในภัยพาลและป่วยไข้
อโรคยาคือลาภาวิเศษไป
ดั่งว่าไว้กาลเวลามรณารอน

ถึงมั่งมีในทรัพย์พัสถาน
มีวิมานตระการอร่ามสมร
ถึงรูปสวยปัญญาเปี่ยมจิตกำจร
ยังต้องรอนร้างเรียมด้วยสังขารา

มนุษาอยู่ด้วยยารักษาโรค
มีความโศกเป็นสมบัติในสังสาร
มิมีสิ่งใดเลยเจ้านิรันดร์กาล
เพียงวันวานกาลเปลี่ยนเลยสัจธรรม

ใบไม้ปลิวและใบหลิวร่วงหล่นสู่
ยอดหญ้าลู่ดอกทิ้งลงดูชอกช้ำ
ดุจวัยร่วงโรยแลลับให้จดจำ
เสียงแห่งธรรมนำพาเจ้าเฝ้าพุทธองค์

พึงสังวรณ์อันนิยามครั่นคร้ามจิต
คิดสักนิดก่อนกระทำย้ำประสงค์
เพราะสิ่งใดอาจสายเกินให้ปลดปลง
ชีวิตคนมิยืนนานอย่าพลาดไป

ลาภ ยศถา บรรดาศักดิ์
อีกสิ่งรักที่เคยมีเสื่อมสูญหาย
เจ้าเอ๋ยเจ้าเอาสิ่งใดชีวาวาย
ห่วงฤทัยคนข้างหลังประชาชน

 

ยังแบ่งพวกก้กเหล่าเอาแต่ได้
เอาแต่ใจสอพลอไปให้ลืมหลง
คิดหรือว่าลาภยศเจ้าที่ได้มาจะยืนยง
ดุจดั่งหงส์ร่วงลงสู่ดงอีกาพาช้ำใจ

กระบวนความตามนิยมเสพสมต่อ
สิ่งใดพ่อที่พร่ำสอนให้วอนไหว้
จงดำริด้วยปัญญารักษาใจ
ถนอมไว้ในสายทางปณิธานตรง

อย่าเป็นทาสด้วยสิ่งใดให้เพียงพอ
อย่าขี้ขอจงเพียรทำตามประสงค์
อย่าหูเบาตื่นตระหนกให้มั่นคง
อย่ายุยงแบ่งพรรคพลจงสามัคคี

ภัยใดใดมิร้ายเท่าใจเราดอก
จะภัยนอกเตือนรู้บอกตัวเรานี้
สติมั่นอย่าประมาทตรวจให้ดี
ซื่อสัตย์นี้กินไม่หมดคดกินไม่นาน

 

นิราศใจไกลสุดกู่ในวันว่าง
ได้เดินทางสักการะพระธาตุนั้น
แล้วเก็บรอยพระบาทยอดพระพุทธทุกคืนวัน
แสนสุขสันต์ได้ทำบุญจุนเจือธรรม

แม้เล็กน้อยในทางเดินระหกระเหิน
ยังเพลิดเพลินในวิถีแห่งมรรคผล
แม้ทำได้แค่เศษเสี้ยวของมวลชน
ยังเวียนวนในวัฏรพระคุ้มครอง

 

อยากจะเขียนเรื่องกลอนนารีขี่ม้าขาว
ไขเรื่องราวปริศนาคำกลอนที่เสกสรรค์
ด้วยว่าเรานั้นมุ่งหมายทำนายพลัน
แต่มีอันให้สะดุดด้วยสิ่งใด

ตั้งใจด้นกลอนบรรเลงเพลงพรายพิญ
มิยลยินสัจธรรมนำวิสัย
ด้วยบรมครูกลอนนั้นสอนไป
ศิษย์นางในคนนี้ให้นิวรณ์

อันนิมิตอนาคตปรากฏอยู่
หากก้าวสู่ล้ำเส้นไปมิใคร่สอน
ดั่งฝันร้ายอาเพศล่วงหมายราญรอน
เหมือนกาลก่อนถูกใส่ร้ายให้ต้องทัณฑ์

แม้บัดนี้ล่วงสู่ในภพชาติ
ปราศจากสัญญาเก่าที่อาสัญ
ปฏิบัติธรรมฌานมยิทธิในเพียงกาล
เพียงเขาวานให้บอกต่ออย่าท้อใจ

 

จักถอดกลอน

แต่ผู้แต่งมิใช่ ท่านพระราชพรหมญาณ....

 

กาพย์เห่เรือเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ประพันธ์ขึ้นด้วยกาพย์เห่ซึ่งประกอบด้วยโคลงสี่สุภาพตั้งหนึ่งบทและมีกาพย์ยานีตามได้ไม่จำกัดจำนวนบท โดยมีความมุ่งหมายที่เชื่อกันโดยทั่วไปว่า เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ทรงตั้งพระทัยให้ใช้เห่ในการเสด็จ ฯ ทางชลมารคจากกรุงศรีอยุธยาไปจนถึงท่าเจ้าสนุก ซึ่งปัจจุบันอยู่ในเขตอำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา อันจะเป็นต้นทางสำหรับการเสด็จ ฯ ทางบกต่อไปนมัสการพระพุทธบาทที่จังหวัดสระบุรี

เมื่อเราพูดถึงกระบวนเรือพระที่นั่งที่พระมหากษัตริย์ทรงใช้สำหรับเสด็จพระราชดำเนินตามกระบวนพยุหยาตราทางชลมารค เราก็มักจะนึกถึง “กาพย์เห่เรือ” ของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ หรือเจ้าฟ้ากุ้ง ซึ่งทรงพระนิพนธ์ขึ้นในแผ่นดินสมเด้จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศในสมัยอยุธยาตอนปลาย กาพย์เห่เรือเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์นี้ถือเป็นกาพย์เห่เรือที่เก่าแก่ที่สุดที่ยังคงหลงเหลือต้นฉบับอยู่ในปัจจุบัน เดิมทีไม่ได้ใช้เห่ในกระบวนเรือหลวงมาก่อน เนื่องจากกาพย์เห่เรือในสมัยโบราณไม่ได้ใช้บทเห่ที่เป็นเรื่องเป็นราว แต่ใช้บทเห่ที่มีลักษณะเป็นท่วงทำนองเท่านั้น กาพย์เห่เรือเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ได้รับการนำมาใช้เห่เรือหลวงจริง ๆ เป็นครั้งแรกในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๔)

เนื้อเรื่องของกาพย์เห่เรือเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์มีอยู่หลายตอน ในตอนที่ ๑ นั้นจะเป็นการเห่ชมกระบวนพยุหยาตรทางชลมารค อันประกอบด้วยเรือพระที่นั่งต่าง ๆ ตามด้วยการเห่ชมปลา ชมไม้ และชมนก ตอนที่ ๒ จะเป็นบทเห่เกี่ยวกับเรื่องกากี เกี่ยวข้องกับตอนที่กากีเป็นชู้กับพญาครุฑ และตอนที่ ๓ นั้นจะเป็นบทเห่สังวาสและบทเห่ครวญ

สำหรับ “การเห่เรือ” นั้น ในสมัยโบราณมีอยู่สำหรับผู้คนทุกระดับชั้น ราษฎรทั่วไปจะเห่เรือเล่นในฤดูน้ำหลาก มีคนร้องเป็นต้นบทร้องขึ้นก่อนแล้วฝีพายก็จะร้องต่อๆ กันไปเป็นบรรยากาศที่สนุกสนาน แต่สำหรับการเห่เรือหลวงนั้นจะมีจังหวะเนิบช้าต่างจากการเห่เรือเล่น และจะให้สัญญาณโดยใช้เสากระทุ้งเพื่อให้ฝีพายเห่ขึ้นโดยพร้อมเพรียงกัน เพื่อเป็นจังหวะในการพายเรือ

โดยทั่วไปแล้วบทเห่เรือสำหรับการเสด็จ ฯ ในกระบวนพยุหยาตราทางชลมารคนั้นจะมีการประพันธ์ขึ้นใหม่ตามโอกาสต่าง ๆ กันไป ในการเสด็จพระราชดำเนินโดยกระบวนพยุหยาตราทางชลมารคเนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ นี้ก็เช่นกัน แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่ากาพย์เห่เรือของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ ยังคงเป็นกาพย์เห่เรือที่เป็นที่กล่าวถึงและเป็นที่จดจำของคนไทยทุกยุคทุกสมัยอยู่โดยเสมอมา

 

ศุกร์สิบสามให้ครั่นคร้ามน่ากลัวยิ่ง
หวาดกลัวจริงเรื่องความเชื่อเจือความหลง
ว่าโชคร้ายให้ระวังต้องสาปลง
คืนวันตรงเป็นฤกษ์ร้ายภูติพรายมา

ก้ไม่รู้ความเชื่อนี้มีที่มาตรงไหนแน่
ถ้าให้แปลมาจากนอกลอกกังขา
ให้สงสัยจริงจริงให้ค้างคา
สรุปว่าโชคร้ายจริงอิงนิยาย

 

ดีใจจังที่ว่าจิตนั้นคิดได้
ไม่หลงไกลขี้ปากคนให้ใจหมอง
ฟังสิ่งใดต่อไปต้องไตร่ตรอง
อย่าเที่ยวล่องเลาะเชื่อไปใจเป็นกลาง

เดี๋ยวนี้หนอใครพูดมาก็เชื่อเจือยาพิษ
เชื่อสนิทแถมรับปากช่วยสะสาง
ต่อจากนี้ไม่รับแล้วจะเป็นกลาง
ตีออกห่างจากคนพาลหนีให้ไกล

อีกพวกด้วยคิดว่าสวยรวยเสน่ห์
อวดโก้เก๋เท่ห์มากเหลือจะหาไหน
แถมทับถมชาวบ้านเขาปากพูดไป
โถอีไพร่แก่แล้วป้าไม่เจียมตัว

อวดจังเธออวดละเมอว่าเธอแน่
อวดรวยแย่ทั้งทรัพย์สินและอวดผัว
อวดหน้าตารูปร่างนี้ให้พันพัว
อวดไม่กลัวว่าฉันรวยว่าฉันเก่ง...เบ่งจังเธอ

อีกประเภทคิดว่าตนเป็นเจ้าหญิง
อวดจริงจริงอวดกันจังอวดเสมอ
โถแม่คุณร้านกาแฟนั่งละเมอ
คิดว่าเธอเป็นดาราบ้าไปเอง