สุขภาพดีต้องบริหาร 4 มิติ กาย กรรม จิต พลัง

​

การศึกษาเพื่อทำความเข้าใจร่างกายและชีวิตของมนุษย์มีมานานนับพันปี ด้วยศาสตร์ของแพทย์ทางเลือกหลายแขนง ที่อาจมีวิธีการแตกต่าง แต่จุดมุ่งหมายเดียวกัน คือเพื่อสุขภาพที่ดี มีดุลยภาพในการใช้ชีวิตอย่างมีความสุข ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ จึงเป็นโชคดีของเราที่มีโอกาสเรียนรู้แนวทางหลากหลายที่เราสามารถเลือกได้ว่า วิธีใดเหมาะสมกับสภาวะสุขภาพของเรามากที่สุด

การบริหารสุขภาพ 4 มิติ เป็นแนวคิดและการปฏิบัติตามแนวแพทย์ทางเลือกอีกวิธีหนึ่ง ที่น่าสนใจ เพราะเป็นการดูแลสุขภาพแนวพุทธ ตามที่กล่าวไว้ในพระไตรปิฎกว่า สุขภาพจะดีต้องขึ้นกับ 4 อย่าง คือ กาย กรรม จิต และพลังงาน

ในมิติทั้ง 4 นี้ กายถือเป็นหลักใหญ่ ฉบับนี้จึงขอเสนอเรื่องของร่างกายเป็นอันดับแรกค่ะ
นักธรรมชาติบำบัดกล่าวว่า มนุษย์เป็นสัตว์กินพืช เมื่อเปรียบเทียบกับสัตว์กินเนื้อ อย่างเสือ ฟันของมนุษย์มีกรามเป็นส่วนใหญ่เพื่อใช้บดเคี้ยว ในขณะที่ฟันของเสือเป็นฟัน เขี้ยวสำหรับฉีกกัด

น้ำย่อยของคนมีปริมาณน้อยและเจือจางกว่าเสือ 20 เท่า พอกินเนื้อจึงย่อยลำบาก เพราะน้ำย่อยไม่มากและเข้มข้นเพียงพอ พืชผักจะใช้เวลาย่อยในร่างกายคนเรา 17-24 ชั่วโมง แต่เนื้อสัตว์จะใช้เวลาย่อยถึง 3 วัน อีกทั้งลำไส้เล็กของคนยาวมากถึง 12 เท่าของช่วงตัว เนื้อสัตว์จึงค้างอยู่ในร่างกายนานจนเกิดการบูดเน่าหมักหมมทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บ

อาหารการกินในปัจจุบันมีการปรุงแต่งโครงสร้างพันธุกรรมเยอะมาก สัตว์เชิงพาณิชย์รวมทั้งพืชผักนอกฤดูกาลทั้งหลายได้รับการเร่งในอัตราสูงอย่างน่ากลัว เช่น สมัยก่อน เราปล่อยให้ไก่เติบโตในธรรมชาติจนถึงอายุที่เหมาะสมจึงนำมาเป็นอาหาร แต่ปัจจุบัน ไก่เลี้ยง ในระบบเศรษฐกิจ มีอายุเพียง 30 วันก็กินได้ เพราะมีการใช้สารเร่งฮอร์โมนและการเจริญเติบโต สารเหล่านี้สะสมอยู่ในเนื้อสัตว์

นอกจากนี้ สัตว์ในโรงฆ่าสัตว์ยังเกิดความเครียด ความกลัว ทำให้ร่างกายของสัตว์เหล่านั้นหลั่งสารอะดรีนาลีน และฮอร์โมนแย่ๆ อีกกว่า 30 ชนิดออกมา สารต่างๆ ทั้งหมดที่ตกค้างในเนื้อก็ส่งผ่านมาถึงคนกิน

ตามความเชื่อของแพทย์ทางเลือกจึงมองว่าอาหารเหล่านี้มีผลต่อร่างกายเป็นอย่างยิ่งค่ะ สารแปลกปลอมที่สะสมมากขึ้นเรื่อยๆ ทำให้คนเราเจ็บไข้ได้ป่วยกันมากขึ้น เป็นมะเร็งกันมากขึ้น

ถ้าเป็นไปได้ เราควรให้ร่างกายได้รับอาหารจากธรรมชาติให้มากที่สุด ทั้งพืชผัก ผลไม้ ธัญพืช ส่วนเนื้อสัตว์ก็ควรลดลง ปลาเป็นเนื้อสัตว์ที่ย่อยง่ายที่สุด แต่ก็ควรเลือกปลาที่เติบโต ตามธรรมชาติ มากกว่าปลาที่เลี้ยงด้วยหัวอาหารเร่งโต

แม้แต่นมวัว นักธรรมชาติบำบัดก็ลงความเห็นว่าก่อให้เกิดโทษต่อร่างกาย เนื่องจากปัจจุบันมีการใช้สารเร่งฮอร์โมนในวัวและสารเร่งน้ำนม เพื่อให้รีดได้ปริมาณมากขึ้นในแต่ละ วัน การดื่มนมวัวที่มีสารแปลกปลอมจึงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เด็กมีอาการสมาธิสั้น

หลายท่านอาจต้องการดื่มนมเพื่อให้ร่างกายได้รับแคลเซียมไปสร้างกระดูก และป้องกันโรคกระดูกพรุนโดยเฉพาะผู้หญิงวัยทอง การดูแลสุขภาพแบบแพทย์ทางเลือกแนะนำว่า อาหารพื้นบ้านของไทยเรานั้นอุดมไปด้วยแคลเซียมที่สูงกว่านมวัว และมีมากมายให้เรากิน แทนนมได้ และอร่อยด้วย เช่น ปลาร้า กุ้งแห้ง กะปิ ปลาเล็กปลาน้อย งาดำคั่ว ใบชะพลู ถั่วแดงหลวง ฝักมะขามสด ยอดแค กระเฉด สะเดา คะน้า เต้าหู้อ่อน ถั่วเหลือง เป็นต้น

การรักษาสุขภาพในมิติของร่างกาย มีอีกสิ่งหนึ่งที่ต้องทำความเข้าใจ นั่นคือเรื่องความสัมพันธ์ของเวลากับอวัยวะ การแพทย์ตะวันออกถือว่ามีการไหลเวียนของพลังชีวิต (ปราณ) ผ่านอวัยวะหลักๆ ของร่างกาย 12 อวัยวะในช่วงเวลา 24 ชั่วโมง เรียกว่า​

 

​

ศาสตร์ของแพทย์ทางเลือกมีการแนะนำวิธีออกกำลังกายมากมายหลายวิธี ที่เราควรศึกษาและเลือกใช้ ให้เหมาะสมและสอดคล้องกับสภาพร่างกาย อายุ เวลา สถานที่ และความสะดวกของแต่ละคน ซึ่งไม่จำเป็นต้อง ใช้วิธีเดียวกันเสมอไป ร่างกายของบางคนอาจจะเหมาะกับวิธีการหนึ่ง แต่บางคนที่ใช้วิธีเดียวกันนั้น อาจจะได้ รับประโยชน์น้อยกว่าก็เป็นได้

การบริหารกายที่เราคุ้นเคยกันโดยทั่วไป มักจะเห็น เป็นรูปธรรมว่าเป็นการสร้างความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อส่วนใดส่วนหนึ่ง เช่น ต้นแขน ต้นขา น่อง หน้าท้อง แต่มีการบริหารกายวิธีหนึ่งที่แพทย์ทางเลือกกล่าวว่า เป็น การบริหารอวัยวะภายในผ่านนิ้วมือ

นิ้วมือเป็นอวัยวะภายนอกที่สัมพันธ์กับอวัยวะภายในของร่างกายอย่างมหัศจรรย์ นิ้วก้อยมีเส้นลมปราณ ที่มาจากไต กระเพาะปัสสาวะและมดลูก นิ้วนางสัมพันธ์กับตับและถุงน้ำดี นิ้วกลางคือหัวใจและลำไส้เล็ก นิ้วชี้ เป็นม้ามและกระเพาะอาหาร นิ้วหัวแม่มือคือปอดและลำไส้ใหญ่

วิธีบริหารอวัยวะภายในด้วยนิ้วมือ เป็นวิธีง่ายๆ อีกหนึ่งวิธีที่เราสามารถทำที่ไหน เมื่อไรก็ได้ โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่อาจจะลำบากในการออกกำลังกายวิธีอื่นๆ

วิธีแรก เป็นการกดนิ้วลงบนแขน เริ่มมือไหนก็ได้ค่ะ เช่น เริ่มด้วยมือขวา ให้ยกแขนซ้ายขึ้น ไม่ต้องสูงกว่าระดับไหล่เพราะจะเมื่อย ใช้นิ้วมือขวาทีละนิ้ว แนบลงไปบนท้องแขนซ้าย ต่ำกว่าข้อพับแขน (บริเวณข้อศอก) เล็กน้อย ให้นิ้วแนบกับเนื้อแขนจนสนิทตั้งแต่โคนนิ้วถึง ปลายนิ้ว แล้วออกแรงกดนิ้วเข้ากับท้องแขนจนรู้สึกเจ็บ กดนิ่งสักครู่หนึ่งแล้วปล่อย

เริ่มด้วยนิ้วชี้เป็นนิ้วแรกนะคะ ต่อด้วยนิ้วกลาง นิ้วนาง และนิ้วก้อย จากนั้นเปลี่ยนข้าง ใช้นิ้วมือซ้ายกดแขนขวา บ้าง เริ่มด้วยนิ้วชี้เช่นกัน ตามด้วยนิ้วกลาง นิ้วนาง และนิ้วก้อย

ขอย้ำว่า ต้องออกแรงกดนิ้วทั้งนิ้วนะคะ ไม่ใช่ใช้แค่ ปลายนิ้วในลักษณะจิ้มกดลงไป อย่างนั้นจะไม่ถูกต้องค่ะ

เมื่อทำครบทั้งสองมือ รวม 8 นิ้วแล้ว ก็มาถึงการบริหารนิ้วหัวแม่มือหรือนิ้วโป้งค่ะ ยกมือทั้งสองขึ้นในระดับที่สบายๆ กำมือหลวมๆ แต่ชูนิ้วโป้งขึ้น (ในลักษณะเหมือนกับชูนิ้วโป้งชมใครว่าเยี่ยมจริงๆ นั่นแหละค่ะ) จากนั้นก็หมุนนิ้วโป้งพร้อมกันทั้งสองข้าง เริ่มจากหมุนเข้า หาตัวสัก 10 รอบ จากนั้นก็หมุนนิ้วออกจากตัวอีก 10 รอบ

การบริหารอวัยวะภายในด้วยนิ้วมือนี้ ลองทำแล้วจะรู้ว่าง่ายมาก สามารถทำได้ตลอดเวลาที่สะดวกค่ะ เป็นวิธีหนึ่งที่แพทย์ทางเลือกบอกว่าถ้าทำเป็นประจำ จะช่วย เสริมให้อวัยวะภายในที่เส้นลมปราณเชื่อมโยงกับนิ้วมือนั้นแข็งแรง

อวัยวะสำคัญอีกส่วนหนึ่งคือสมอง อาจจะสำคัญที่ สุดก็ว่าได้ เพราะเป็นกองบัญชาการควบคุมการทำงานของทุกอวัยวะในร่างกาย แพทย์ทางเลือกจึงแนะนำการ บริหารสมองอย่างง่ายๆ ที่ทำได้ด้วยนิ้วมือเช่นกัน

ก่อนอื่น ท่านต้องจดจำตัวเลขเหล่านี้ก่อนค่ะ 2 1 3 4 3 1 2

วิธีบริหารคือ ยกมือทั้งสองข้างขึ้นมาในระดับที่สบายๆ กางนิ้วออก กางแบบปกติ ไม่ต้องกางเต็มที่จน นิ้วเหยียดเกร็ง ทำพร้อมกันทั้งสองมือนะคะ

เริ่มต้นด้วยการใช้นิ้วชี้แตะนิ้วหัวแม่มือ ออกแรงกด เล็กน้อย แล้วปล่อย กดแล้วปล่อย ทำ 2 ครั้ง
จากนั้น เปลี่ยนเป็นนิ้วกลางแตะกับนิ้วหัวแม่มือ ออกแรงกดเล็กน้อย กดแล้วปล่อย ทำ 1 ครั้ง
ต่อไป ใช้นิ้วนาง แตะกับนิ้วหัวแม่มือ ออกแรงกดเล็กน้อย กดแล้วปล่อย ทำ 3 ครั้ง
เปลี่ยนเป็นนิ้วก้อย แตะกับนิ้วหัวแม่มือ ออกแรงกด เล็กน้อย กดแล้วปล่อย ทำ 4 ครั้ง
ย้อนกลับมาที่นิ้วนาง แตะกับนิ้วหัวแม่มือ ออกแรงกดเล็กน้อย กดแล้วปล่อย ทำ 3 ครั้ง
ต่อไป ใช้นิ้วกลาง แตะกับนิ้วหัวแม่มือ ออกแรงกด เล็กน้อย กดแล้วปล่อย ทำ 1 ครั้ง
สุดท้าย ใช้นิ้วชี้ แตะกับนิ้วหัวแม่มือ ออกแรงกดเล็กน้อย กดแล้วปล่อย ทำ 2 ครั้ง

เป็นการจบการบริหารสมองด้วยนิ้ว นับเป็น 1 รอบค่ะ เป็นวิธีที่ช่วยให้เลือดไปเลี้ยงสมองได้ดีขึ้น คุณสามารถทำวันละกี่รอบก็ได้ ตามแต่สะดวก เวลาที่มือว่าง จากกิจกรรมอื่นๆ หรือในเวลาที่รู้สึกง่วงเหงาหาวนอนระหว่างเวลาทำงาน อาจจะกระตุ้นสมองให้ตื่นตัวขึ้นด้วย วิธีบริหารนี้ แทนการดื่มชาหรือกาแฟ

สรุปว่าการดูแลร่างกายมีหลักง่ายๆ ว่า กินให้ดี และออกกำลังกายให้สม่ำเสมอ จริงๆ แล้วไม่ใช่เรื่องยากเลย ถ้ามีความตั้งใจ และปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอ ท่านอาจจะผสมผสานกับวิธีการอื่นๆ ในแนวสุขภาพทางเลือก ที่เหมาะสมกับตัวท่านเอง

 

​

การบริหารสุขภาพแนวพุทธ ตามที่กล่าวไว้ในพระไตรปิฎกว่า สุขภาพดีต้องขึ้นอยู่กับ 4 มิติ ได้แก่ กาย กรรม จิต และพลัง นั้น ท่านผู้อ่านได้เรียนรู้แนวทางการดูแลตนเองในมิติที่ 1 คือ กาย ด้วยการกินที่ดี และการ บริหาร เพื่อให้กลไกการทำงานของกายเป็นไปโดยปกติแล้ว ฉบับนี้ต้องติดตามอีก 3 มิติ คือ กรรม จิต และพลัง ซึ่งมีความสัมพันธ์อย่างแยกไม่ออกค่ะ

กรรม ในที่นี้หมายถึงการกระทำในอดีต ที่มีผลถึงปัจจุบัน ในทางพุทธศาสนากล่าวว่า

 

ขอขอบคุณที่นำบทความสุดแสนจะมีประโยชน์มาให้อ่านค่ะ
อนุโมทนาค่ะ

 

อนุโมทนาสาธุค่ะ....ขอบคุณสาระดีมีประโยชน์ค่ะ

 

ขอบคุณบทความดีๆมีประโยชน์มากค่ะ
บริหารกายพอทำได้ แต่บริหาร กรรม จิต พลัง
ทำยากจังค่ะ

 

มีประโยชน์มากๆ