เรื่องเด่น สัมมาทิฏฐิ (พระอาจารย์ชยสาโร)

... อริยมรรคมีองค์แปดตั้งต้นที่ สัมมาทิฏฐิ…



ในระดับรากฐาน สัมมาทิฏฐิ หมายถึง ทัศนะ ทฤษฎี ความเชื่อ และค่านิยมที่เป็นไปตามกฎแห่งกรรม และเน้นที่ความรับผิดชอบต่อการกระทำของตน…



ในระดับที่ลึกลงไปอีก สัมมาทิฏฐิ เกิดขึ้นจากการเห็นว่าสรรพสิ่งเป็นไปตามเหตุปัจจัย จนเข้าถึงความหลุดพ้นในที่สุด…



สัมมาทิฏฐิ เกิดขึ้นได้โดยอาศัยปัจจัยสองประการ คือ ปรโตโฆสะ และ โยนิโสมนสิการ



(๑) ปรโตโฆสะ หมายถึงเสียงจากผู้อื่น หรือ ปัจจัยภายนอกที่มาจากผู้อื่นในแง่ของสาระและแรงดลใจที่ดีงาม ที่ดีที่สุดคือได้รับจากครูบาอาจารย์ผู้เป็น “กัลยาณมิตร” แต่ก็อาจได้รับจากขนบวัฒนธรรม พ่อแม่ผู้ปกครอง การศึกษาอบรม หรือข้อมูลข่าวสารจากสื่อมวลชนด้วยในระดับหนึ่ง



(๒) โยนิโสมนสิการ หมายถึง การพิจารณา ค้นคว้า แยกแยะและสังเคราะห์สิ่งที่ได้รับเพื่อให้เป็นดั่งประทีปส่องทางชีวิต

ครั้งหนึ่ง พระพุทธองค์เคยตรัสถึงความสำคัญของ โยนิโสมนสิการ ว่า “ภิกษุทั้งหลาย ธรรมทั้งหลายเหล่าหนึ่งเหล่าใดก็ตาม ที่เป็นกุศล อยู่ในภาคกุศล อยู่ในฝ่ายกุศล ธรรมเหล่านั้นทั้งหมด มีโยนิโสมนสิการเป็นมูลราก ประชุมลงในโยนิโสมนสิการ โยนิโสมนสิการเรียกว่าเป็นยอดของธรรมเหล่านั้น”



Credit: ขอขอบพระคุณที่มาจาก ธรรมะคำสอนโดย พระอาจารย์ชยสาโร แปลถอดความโดย ปิยสีโลภิกขุ

 

“... เราขาด “สัมมาทิฏฐิ” ข้อเดียว ปฏิบัติเท่าไหร่เราอาจจะไม่ได้ผล... หลวงพ่อชาบอกว่า “เหมือนกับการจับปลาในหนองที่ไม่มีปลา จะขยันหมั่นเพียรเท่าไหร่ ถ้าไม่มีปลาอยู่ในที่นั้น ความเพียรก็จะเป็นหมัน”

.... การทำ “ทิฏฐิ” คือ ความเห็น ให้ตรง หมายถึง การสั่งสม “สัมมาทิฏฐิ” ซึ่งต้องอาศัยการค่อยๆล้างความเชื่อเก่า ล้างความคิดเห็นเก่า ล้างค่านิยม ทัศนคติ ล้างท่าทีต่อชีวิตและโลก ที่ยังประกอบด้วย กิเลส ตัณหา อุปาทาน ออกจากจิตใจ แล้วย้อมใหม่ด้วยสิ่งที่เกื้อกูลต่อการพ้นทุกข์ ฝึกหยิบใช้คำสั่งสอนของพระพุทธองค์ในลักษณะที่เป็นเครื่องมือในการพิจารณาชีวิตของตน ใช้แก้ปัญหาที่เกิดขึ้น เพื่อสร้างประโยชน์ตน และประโยชน์คนอื่นให้สมบูรณ์”

พระเทพพัชรญาณมุนี (ชยสาโรภิกขุ)

 

สาธุ สาธุ สาธุ