ประวัติโดยย่อของสมเด็จพระพุฒาจารย์โต พรหมรังสี

ท่านเป็นปูชนียบุคคลที่พระพุทธศาสนิกชนกล่าวขวัญถึงในนามของสมเด็จโต ท่านถือกำเนิดในปี พ.ศ. 2319 จนอายุได้ 13 ปี สมเด็จโตจึงบรรพชาเป็นสามเณรในเมืองพิจิตร เมื่ออายุครบอุปสมบทจึง โปรดฯ ให้บวชเป็นนาคหลวงที่วัดตะไกร จ.พิษณุโลก ท่านได้เป็นพระพี่เลี้ยง และครูสอนหนังสือขอมและ คัมภีร์มูลกัจจายน์ เมื่อเจ้าฟ้ามงกุฏทรงบวชเป็นสามเณร ครั้งเจ้าฟ้ามงกุฏครองราชย์เป็นรัชกาลที่ 4

สมเด็จฯโตได้เป็นเจ้าอาวาสวัดระฆังโฆสิตาราม และได้เป็นสมเด็จพระพุฒาจารย์ ท่านรอบรู้แตกฉานใน พระธรรมวินัย และธรรมปฏิบัติ ความเป็นเลิศในการเทศนา ได้รับการยกย่องสรรเสริญในสติปัญญาและ ปฏิญาณโวหารที่ฉลาดหลักแหลม เปี่ยมด้วยจิตเมตตากรุณาแก่ผู้ตกยาก มีอัธยาศัย มักน้อย สันโดษ " พระสมเด็จ" สมเด็จฯโตท่านสร้างขึ้น เพราะปรารภถึง พระมหาเถระในสมัยก่อน มักสร้างพระพิมพ์บรรจุใน ปูชนียสถาน เพื่อเป็นการสืบต่ออายุพระศาสนาให้ถาวรตลอดกาล ท่านจึงทำตามคตินั้นสร้างพระสมเด็จไว้ 84,000 องค์ เท่ากับพระธรรมขันธ์

สมเด็จฯโต ท่านถือปฏิบัติในข้อธุดงค์วัตรทุกประการ คือ ฉันในบาตร ถือผ้าสามผืนออกธุดงค์ เยี่ยมป่าช้า นั่งภาวนา เดินจงกรม จนวาระสุดท้ายท่านมรระภาพเมื่อวันเสาร์ แรม 2 ค่ำ เดือน 9 ปีจอ เวลา 2 ยาม รวมสิริอายุได้ 85 ปี

*จาก www.dhammathai.org

 

เรื่องท่านสร้างพระไว้ ๘๔,๐๐๐ องค์นี่ผมค้านเล็กน้อย เฉพาะที่วัดระฆังกับวัดเกศไชโยรวมกันนี่ก็น่าจะเกินกว่า ๘๔,๐๐๐ องค์แล้วนะครับ แล้วท่านธุดงค์ไปจำวัดที่ใดในอยุธยาก็สร้างไว้บรรจุเจดีย์อีกเยอะมาก โดยเฉพาะที่ใดท่านสร้างพระองค์ใหญ่ๆไว้ท่านก็จะมีพระเครื่องบรรจุไว้เสมอครับ พระของท่านคงจะหลายแสนองค์นะครับในความเห็นของผม บางเจดีย์ที่อยุธยามีพระแตกกรุออกมาคล้ายพระวัดพลับเลยก็มี พระกรุบางรุ่นเซียนไม่รู้ประวัติว่าท่านทำไว้ยังยกให้ไปเป็นของพระท่านอื่นสร้างก็มี พระสมเด็จเนื้อตะกั่วถ้ำชาแตกกรุที่วัดโพธิบางปะอินเมื่อนานมาแล้วก็มีเยอะพอสมควร หลวงพ่อโตวัดบางกระทิงที่เซียนไม่รู้ว่าใครสร้างแล้วคิดเอาเองว่าสร้างสมัยอยุธยาก็มีในกรุเยอะ พระสมเด็จกรุเพดานโบสถ์วัดบ้านแดงอยุธยาก็มีเยอะ หลวงพ่อโตวัดตะไกร ฯลฯ อีกเยอะเกิน ๘๔,๐๐๐ องค์ไปเยอะแน่นอนครับ แต่ยินดีเรื่องที่ท่านนำเสนอในภาพรวมครับผมก็นับถือท่านมากครับ อีกอย่างพระนอนใหญ่ที่ท่านสร้างไว้ที่วัดสะตือ อ.ท่าเรือ จ.พระนครศรีอยุธยาก็ข้างบ้านเกิดผมเองครับ

 

ถ้าจำไม่ผิด หลวงพ่อโต นี่ท่านเป็นโอรส นอกเสวกตฉัตร ของรัชกาลที่ 1 นะครับ