เรื่องของอาม่ากับหลวงปู่ดู่และเจ้าแม่กวนอิม

เรื่องของอาม่ากับหลวงปู่ดู่และเจ้าแม่กวนอิม

เคยมีผู้กล่าวถึงเจ้าแม่กวนอิมให้หลวงปู่ฟัง
หลวงปู่ดู่ท่านพูดยิ้ม ๆ ว่า “อ้อ เจ๊นะเหรอ”
ท่าน ว่าเพียงเท่านี้

เมื่อกล่าวถึงเจ้าแม่กวนอิมหรือพระ โพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ตามประวัติแล้วก็ต้องนับว่าท่านตั้งความปรารถนาไว้สูงยิ่ง คือปรารถนาจะรื้อขนสัตว์โลกไปจนกระทั่งไม่มีเหลือ แต่ถึงกระนั้น ด้วยเพศภาวะที่เป็นหญิงจึงทำให้สันนิษฐานว่าท่านยังมิได้รับพุทธพยากรณ์จาก พระพุทธเจ้าพระองค์ใดพระองค์หนึ่ง (เพราะหากได้รับการพยากรณ์แล้ว ย่อมจะเที่ยงแท้ว่าอีกกี่อสงไขยจะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า รวมทั้งย่อมจะเกิดเป็นชายเท่านั้น เป็นต้น)





มีอาม่าท่านหนึ่ง (อาม่าท่านที่เป็นที่รู้จักในฐานะที่สัมผัสเหรียญหลวงปู่ดู่ รุ่นกระโดดบาตร ดังที่มีคนอ้างอิงอย่างกว้างขวาง) ซึ่งปฏิบัติภาวนามากว่า ๕๐ ปี โดยมีเจ้าแม่กวนอิมเป็นสรณะในใจตลอดมา ได้กล่าวยืนยันให้ลูกชายฟังว่า เจ้าแม่กวนอิมมีจริง แต่ก็นึกไม่ถึงว่าในแผ่นดินไทยผืนเล็ก ๆ เมื่อเทียบกับประเทศจีน จะมีพระโพธิสัตว์ที่มีบารมีมากกว่าเจ้าแม่กวนอิมที่อาม่านับถืออยู่ (อาม่าทราบจากการสัมผัสพลังพระที่หลวงปู่ดูเสก)

อาม่าบอกให้ลูกชายไปตามหาและกราบ สักการะผู้ที่เสกเหรียญดังกล่าว (เหรียญที่หลวงปู่ดู่เสก) ผ่านไปไม่นาน ลูกชายก็เอารูปหลวงปู่ดู่มาให้อาม่าดู อาม่าพูดทันทีว่าองค์นี้แหละที่เป็นผู้เสกเหรียญดังกล่าว เพราะอาม่าเห็นท่านนั่งอยู่ในเหรียญ แต่อาม่าไม่รู้ว่าท่านยังมีชีวิตอยู่หรือไม่ (ช่วงนั้นหลวงปู่ยังไม่ละสังขาร) จากการปฏิบัติภาวนาสม่ำเสมอมาอย่างยาวนาน ทำให้อาม่ามีความรู้อะไรแปลก ๆ แต่แทบไม่ได้เล่าให้ใครฟัง กระทั่งใกล้จะละสังขาร

วกกลับมาเรื่องเจ้าแม่กวนอิม อาม่าบอกว่าองค์จริงของท่านที่บนสวรรค์นั้นเป็นผู้ชาย และส่วนใหญ่ท่านก็เกิดเป็นผู้ชาย มีเพียงชาติที่เป็นเจ้าแม่กวนอิมนี้แหละที่มีเหตุปัจจัยบางอย่างทำให้เกิด เป็นหญิง (ข้อนี้สอดคล้องกับข้อสันนิษฐานของท่านผู้รู้ที่ว่าเจ้าแม่กวนอิมแท้จริง เป็นชาย ซึ่งก็คือพระอวโลกิเตศวรนั่นเอง แต่การที่สร้างรูปเคารพในสมัยหลังเป็นหญิง ก็อาจเป็นเพราะเพศหญิงเป็นเพศแม่ที่ให้ความรู้สึกอบอุ่นใจมากกว่า หรือไม่ก็เพราะพระโพธิสัตว์สามารถแปลงร่างไปสงเคราะห์ผู้คนให้เหมาะกับ สถานการณ์ เช่น เวลาไปสงเคราะห์ผู้หญิงก็จะแปลงเป็นหญิง เป็นต้น – ข้อสันนิษฐานของอาจารย์เสถียร โพธินันทะ ปราชญ์ทางพระพุทธศาสนาในช่วงกึ่งพุทธกาล)

อาม่ายืนยันว่าบารมีของผ่อสัก (พระโพธิสัตว์) ในเมืองไทย (หมายถึงหลวงปู่ทวด/หลวงปู่ดู่) นั้นมากกว่าเจ้าแม่กวนอิมที่อาม่านับถือ และอาม่ายังบอกกับลูกชายอีกว่าเจ้าแม่กวนอิมยังจะไม่เป็นพระพุทธเจ้า แต่ผ่อสักเมืองไทยใกล้จะเป็นพระพุทธเจ้าแล้ว (บารมีเต็มแล้ว) ซึ่งเรื่องนี้ ตัวลูกชายอาม่ารู้สึกแปลกใจเพราะโดยปรกติครูบาอาจารย์ใคร ก็มักได้รับการยกไว้สูงสุด เป็นการยากมากที่อยู่ ๆ จะยกใคร โดยเฉพาะผู้ที่ตนไม่รู้จักให้มาอยู่เหนือครูอาจารย์ของตน ทั้ง ๆ ที่อาม่าเองก็ปฏิบัติภาวนาถือเจ้าแม่กวนอิมเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจว่ากว่า ๕๐ ปีแล้ว นี่น่าจะเป็นเครื่องยืนยันว่าอาม่าสัมผัสรู้ภายในได้จริง ๆ และอย่างผู้ไม่มีอคติ

หากเป็นดังที่อาม่าเล่ามาก็ช่วยให้ พอสันนิษฐานได้ว่า การที่หลวงปู่ดู่ท่านเรียกเจ้าแม่กวนอิมว่า “เจ๊” อาจเป็นเพราะเจ้าแม่กวนกิมนั้นเป็นพระโพธิสัตว์ที่อยู่เมืองจีน ประกอบกับยังอยู่ระหว่างการบำเพ็ญบารมี คือยังเป็นน้องในทางพระโพธิญาณ ท่านจึงพูดหยอกเอานั่นเอง

มีเรื่องที่น่าพิจารณาเกี่ยวกับปาง ต่าง ๆ ของเจ้าแม่กวนอิม อาจารย์เสถียร โพธินันทะ ผู้แตกฉานในพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน และเป็นผู้ริเริ่มแปลพระสูตรทางฝั่งมหายานให้ชาวพุทธเถรวาทเราได้รู้จัก ท่านได้ให้ความรู้ไว้ว่า ในลัทธิมหายานนิกายพุทธตันตระหรือมนตรยาน ซึ่งเป็นลักทธิมหายานรุ่นหลัง เอาคติทางลัทธิฮินดูตันตระมาแทรก จำแนกปางอวตารต่าง ๆ ของพระอวโลกิเตศวรออกเป็น ๓๓ ปาง ที่รู้จักก็เช่น ปางพันพระหัตถ์ และปางทรงเครื่อง (อลังการภูษิต) เป็นต้น

อาจารย์เสถียร ยังบอกอีกการนับถือพระโพธิสัตว์ขึ้นอยู่กับวุฒิปัญญาและฐานะของผู้นับถือ คือจะนับถืออย่างเทพเจ้าที่คอยประทานอะไรต่อมิอะไรเหมือนอย่างเทพเจ้าของ ฮินดู หรือจะนับถือบูชาด้วยการเข้าถึงแก่นแห่งธรรมะในองค์พระโพธิสัตว์ คือพระปัญญาคุณ พระสันติคุณ และพระกรุณาธิคุณ ให้มาประทับอยู่ในดวงจิต ก็ขึ้นอยู่ที่ผู้บูชา

หมายเหตุ อาจารย์เสถียรละสังขารเมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๙ ด้วยวัยเพียง ๓๘ ปี เท่านั้น ประวัติความมีอัจฉริยภาพของท่านน่าสนใจอย่างยิ่ง ท่านเกิดมาเพื่อทำงานในทางพระพุทธศาสนาโดยแท้


******************************************************

 

การนับถือพระโพธิสัตว์ขึ้นอยู่กับวุฒิปัญญาและฐานะของผู้นับถือ คือจะนับถืออย่างเทพเจ้าที่คอยประทานอะไรต่อมิอะไรเหมือนอย่างเทพเจ้าของ ฮินดู หรือจะนับถือบูชาด้วยการเข้าถึงแก่นแห่งธรรมะในองค์พระโพธิสัตว์ คือพระปัญญาคุณ พระสันติคุณ และพระกรุณาธิคุณ ให้มาประทับอยู่ในดวงจิต ก็ขึ้นอยู่ที่ผู้บูชา

 

มหากรุณาธารณี

เป็นบทสวดสำคัญในพระพุทธศาสนานิกายมหายาน เป็นธารณีประจำองค์พระอวโลกิเตศวร ปางพันหัตถ์พันเนตร มีต้นกำเนิดจากพระสูตรมหายานภาษาสันสกฤตของอินเดีย พระภควธรรมเถระชาวอินเดียนำเข้าไปแปลในประเทศจีนสมัยราชวงศ์ถัง และมีฉบับแปลเป็นภาษาทิเบตด้วย

มหากรุณาธารณีเป็นมนตร์อันเกิดจากความเมตตากรุณาอันยิ่งใหญ่ของพระอวโลกิเตศวรที่มีต่อสรรพสัตว์ที่ตกทุกข์ในโลก ในคัมภีร์กล่าวว่าธารณีนี้มีชื่อต่าง ๆ กัน เช่นมหาไวปุลยสัมปุรณธารณี, อกิญจนมหากรุณาธารณี, อายุวัฒนธารณี, วิกรมอุตตรภูมิธารณี, มโนมัยอิศวรธารณี เป็นต้น อักษรหนึ่งตัวและประโยคหนึ่งในบทธารณีมนตร์นี้ ล้วนขยายเป็นอรรถธรรม อันจะนำเข้าถึงพระสัมมาสัมโพธิญาณ


ประวัติ

ในประเทศไทยธารณีสูตรฉบับนี้ได้แปลโดยหลวงจีนคณาจีนพรต (เย็นบุญ) เจ้าอาวาสวัดทิพย์วารีวิหาร แขวงบ้านหม้อ เขตพระนคร กรุงเทพ ในคัมภีร์สันสกฤตของมหายานคือคัมภีร์ “สหัสภุชสหัสเนตรอวโลกิเตศวรโพธิสัตวไวปุลยสัมปุรณอกิญจนมหากรุณาจิตธารณีสูตรมหากรุณามนตระ” นำเข้าไปแปลในจีนโดยพระภควธรรม ชาวอินเดีย ในสมัยราชวงศ์ถัง ได้กล่าวถึงบทสวดธารณีแห่งพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร คือ มหากรุณาหฤทัยธารณี อันจะยังอานิสงส์ความศักดิ์สิทธิ์ให้บังเกิดขึ้นแก่ผู้สวดนานัปการ


พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรพันหัสต์พันเนตร รูปเคารพของพระอวโลกิเตศวรมีอยู่หลายปาง ทั้งภาคบุรุษ ภาคสตรี ไปจนถึงปางอันแสดงลักษณาการที่ดุร้าย ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของการปราบมารคือสรรพกิเลส แต่ปางที่สำคัญปางหนึ่งคือปางที่ทรงสำแดงพระวรกายเป็นพันหัสถ์พันเนตร ซึ่งมีเรื่องราวปรากฏในพระสูตรสันสกฤตคือ สหัสภุชสหัสเนตรอวโลกิเตศวรโพธิสัตวไวปุลยสัมปุรณอกิญจนมหากรุณาจิตรธารณีสูตรมหากรุณามนตร์ หรือเรียกสั้น ๆ ว่า มหากรุณาธารณีสูตร (大悲咒) นำเข้าไปแปลในจีนโดยพระภควธรรมชาวอินเดีย ในสมัยราชวงศ์ถัง ได้กล่าวถึงบทสวดธารณีแห่งพระโพธิสัตว์พระองค์นี้ คือ “มหากรุณาหฤทัยธารณี” เนื้อหากล่าวถึงเมื่อครั้งที่พระศากยมุนีสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ โปตาลกะบรรพต ในกาลนั้นพระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ได้ขอพุทธานุญาตแสดงธารณีมนตร์อันศักดิ์สิทธิ์ไว้เพื่อเป็นที่พึ่งแก่สรรพสัตว์ ซึ่งธารณีนี้ย้อนไปในครั้งกาลสมัยของพระพุทธเจ้านามว่าพระสหัสประภาศานติสถิตยตถาคต พระพุทธเจ้าพระองค์นั้นได้ตรัสธารณีนี้แก่พระอวโลกิเตศวร และตรัสว่า “สาธุ บุรุษ เมื่อเธอได้หฤทัยธารณีนี้ จงสร้างประโยชน์สุขสำราญแก่สัตว์ทั้งหลายในกษายกัลป์แห่งอนาคตกาลโดยทั่วถึง”
ตามเนื้อความของพระสูตรได้กล่าวว่า ในขณะนั้น เมื่อพระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ได้สดับมนตร์นี้แล้ว ก็ได้บรรลุถึงภูมิที่ ๘ แห่งพระโพธิสัตว์เจ้า จึงได้ตั้งปณิธานว่า “ในอนาคตกาล หากข้าพเจ้าสามารถยังประโยชน์สุขแก่สรรพสัตว์ได้ ขอให้ข้าพเจ้ามีพันเนตรพันหัตถ์ในบัดดล” เมื่อท่านตั้งปณิธานดังนี้แล้ว พลันก็บังเกิดมีพันหัสถ์พันเนตรขึ้นทันที และเพลานั้นพื้นมหาพสุธาดลทั่วทศทิศก็ไหวสะเทือนเลื่อนลั่น พระพุทธเจ้าทั้งปวงในทศทิศก็เปล่งแสงโอภาสเรืองรองมาต้องวรกายแห่งพระโพธิสัตว์ และฉายรัศมีไปยังโลกธาตุต่าง ๆ อย่างปราศจากขอบเขต พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสแก่พระอานนท์ว่า เนื่องจากปณิธานอันยิ่งใหญ่ของพระโพธิสัตว์ หากเหล่ามนุษย์และทวยเทพ ตั้งจิตสวดมหากรุณาธารณี มนตร์นี้คืนละ ๗ จบ ก็จะดับมหันตโทษจำนวนร้อยพันหมื่นล้านกัลป์ได้ หากเหล่ามนุษย์ทวยเทพสวดคาถามหากรุณาธารณีนี้ เมื่อใกล้ชีวิตดับ พระพุทธเจ้าทั้ง ๑๐ ทิศจะยื่นพระกรมารับให้ไปอุบัติในพุทธเกษตรทุกแห่ง

จากเรื่องราวในพระสูตรนี้ทำให้เกิดการสร้างรูปพระโพธิสัตว์พันหัสถ์พันเนตร อันแสดงถึงการทอดทัศนาเล็งเห็นทั่วโลกธาตุและพันหัสต์แสดงถึงอำนาจในการช่วยเหลือสรรพสัตว์ให้พ้นทุกข์ บทสวดในพระสูตรนี้เป็นภาษาสันสกฤตผสมภาษาท้องถิ่นโบราณในอินเดีย ที่หลงเหลือมาในปัจจุบันมีหลายฉบับที่ไม่ตรงกัน ทั้งในฉบับทิเบต ฉบับจีนซึ่งมีทั้งของพระภควธรรม พระอโมฆวัชระ ฯลฯ ต่อมาได้มีการค้นคว้าและปรับปรุงให้ถูกต้องตามหลักไวยากรณ์โดย Dr.Lokesh Chandra และตีพิมพ์เผยแพร่เมื่อ ค.ศ.1988 เป็นบทสวดสำคัญประจำองค์พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ที่พุทธศาสนิกชนมหายานสวดกันอยู่โดยทั่วไป



บทสวดนี้เป็นที่นับถือและสวดบูชาพระอวโลกิเตศวร กันอยู่ทั่วไปในหมู่พุทธศาสนิกชน ตั้งแต่อินเดียเหนือ เนปาล ทิเบต ไปจนถึงจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี มหากรุณาธารณีนี้เป็นบทสวดของพระอวโลกิเตศวรปางพันหัตถ์พันเนตร ในคัมภีร์ระบุว่า ผู้ที่เลื่อมใสถวายสักการะต่อพระอวโลกิเตศวรอยู่เป็นเนืองนิตย์ ตั้งใจสวดสรรเสริญพระนาม ย่อมจะถึงพร้อมในกุศลทั้งปวง สามารถยังวิบากกรรมอันมิมีประมาณให้สิ้นสูญ ครั้นเมื่อวายชนม์จะไปอุบัติ ณ สุขาวดีโลกธาตุแห่งองค์พระอมิตาภพุทธเจ้า



*********************************************



บทสวดมหากรุณาธารณีสูตร

โชยชิ่ว โชยงั่ง บ่อไหง๋ ไต่ปุยซิมทอลอ นีจิ่ว (๓ จบ)
ปึงซือออนีทอ ยูไล้ (๓ จบ)

• นำมอ ฮอลาตัน นอตอลา เหย่ เย
• นำมอ ออลีเย ผ่อลูกิดตีซอปอลาเย
• ผู่ทีสัตตอพอเย หม่อฮอสัตตอพอเย
• หม่อ ฮอเกียลูนี เกียเยงัน สัตพันลาฮัวอี
• ซูตัน นอตันเซ
• นำมอ สิดกิด ลีตออีหม่งออลีเย
• ผ่อลูกิด ตีสิด ฮูลาเลงถ่อพอ
• นำมอ นอลา กินซี
• ซีลี หม่อฮอพันตอซาเม
• สะพอ ออทอ เตาซีพง
• ออซีเย็น สะพอ สะตอ นอมอ พอสะตอ
• นอมอ พอเค มอฮัว เตอเตา
• ตันจิต ทองัน ออพอ ลูซี
• ลูเกียตี เกียลอตี อีซีลี
• หม่อฮอ ผู่ทีสัตตอ สัตพอ สัตพอ
• มอลา มอลา มอซี มอซี ลีทอยิน
• กีลูกีลูกิดมง ตูลู ตูลู ฟาเซเยตี
• หม่อ ฮอฮัว เซเยตี ทอลา ทอลา
• ตีลีนี สิด ฮูลาเย เจลา เจลา มอมอ ฮัวมอลา หมกตีลี
• อีซี อีซี สิดนอ สิดนอ ออลาซัน ฮูลาเซลี
• ฮัวซอ ฮัวซัน ฮูลา เซเย
• ฮูลู ฮูลู มอลา ฮูลู ฮูลู ซีลี ซอลา ซอลา
• สิดลี สิดลี ซูลู ซูลู ผู่ถี่เย ผู่ถี่เย ผู่ถ่อเย ผู่ถ่อเย
• มีตีลีเย นอลา กินซี ตีลีสิด นีนอ
• ผ่อเย มอนอ ซอผ่อฮอ สิดถ่อเย ซอผ่อฮอ
• หม่อฮอ สิดถ่อเย ซอผ่อฮอ สิดทอยีอี
• สิดพันลาเย ซอผ่อฮอ นอลากินซี ซอผ่อฮอ
• มอลานอลา ซอผ่อฮอ สิดลาเซง ออหมกเคเย
• ซอผ่อฮอ ซอผ่อหม่อฮอ ออสิดถ่อเย ซอผ่อฮอ
• เจกิดลา ออสิดถ่อเย ซอผ่อฮอ ปอทอมอกิดสิดถ่อเย
• ซอผ่อฮอ นอลากินซี พันเคลาเย ซอผ่อฮอ
• มอพอลี เซงกิดลาเย ซอผ่อฮอ
• นำมอห่อลาตัน นอตอลาเหย่เย
• นำมอออลีเย ผ่อลูกิตตี ชอพันลาเย ซอผ่อฮอ
• งัน สิดตินตู มันตอลา ปัดถ่อเย ซอผ่อฮอ

คำแปลและความหมาย โดยย่อ



๑. นำ มอ ฮอ ลา ตัน นอ ตอ ลา เหย่ เย

นำ มอ – ความนอบน้อม

ฮอ ลา ตันนอ – ความเป็นรัตนะ

ตอ ลา เหย่ – 3

เย – นมัสการ

ขอนอบน้อมนมัสการพระไตรรัตน์ทั้งสาม

หมายถึง..การน้อมเอาพระไตรสรณคมน์, พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นที่พึ่งที่ระลึกผู้ต้องการปฏิบัติให้ถึงพระองค์จะต้องสาธยายมนตราด้วยความมีเมตตากรุณาและเปี่ยมด้วยศรัทธา

ไม่ควรสวดด้วยเสียงอันดัง เกรี้ยวกราด และเร่งร้อน



๒. นำ มอ ออ ลี เย

นำ มอ – ความนอบน้อม

ออ ลี – องค์อริยะ

เย – นมัสการ

ขอนอบน้อมนมัสการแด่องค์พระอริยะ ผู้ห่างไกลจากบาปอกุศล

วัตถุประสงค์แห่งบทนี้… พระโพธิสัตว์ทรงสั่งสอนชาวโลกให้ปฏิบัติทางจิตเป็น

มูลฐาน พระสัทธรรมทั้งหลายล้วนกำเนิดมาแต่จิต

เหตุนี้ผู้ปฏิบัติจะต้องมีความชัดแจ้งแห่งจิต และมองเห็นสภาวะแห่งตน จึงจะ

สามารถบรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณ

เมื่อไม่แจ้งชัดในจิตก็ไม่สามารถเห็นสภาวะแห่งตน หากแต่จิตเป็นอจล มีความ

มั่นคง ก็สามารถเดินทางสู่พระนฤพานได้



๓. ผ่อ ลู กิด ตี ซอ ปอ ลา เย

ผ่อ ลู กิด ตี – การเพ่ง พิจารณา อีกนัยหนึ่งคือความสว่าง

ซอ ปอ ลา – เสียงของโลกอันเป็นอิสระ

เย – นอบน้อมนมัสการ

ขอนอบน้อมคารวะแด่องค์พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ ผู้เพ่งเสียงแห่งสรรพสัตว์ผู้ยาก

พระโพธิสัตว์ผู้สงสารชีวิตแห่งสรรพสัตว์ผู้ตกอยู่ในกองทุกข์ เขาเหล่านั้นล้วนมี

ความทุกข์อันเกิดจากการหลงลืมสภาวะเดิมของตน จำต้องเวียนว่ายอยู่ใน

สังสารวัฏ พระองค์พิจารณาตามนี้ จึงเกิดเมตตาจิตที่จะโปรดสัตว์



๔. ผู่ ที สัต ตอ พอ เย

ผู่ ที (โพธิ) – ตรัสรู้

สัต ตอ (สัตว์) – การมีชีวิต อารมณ์

พอเย – น้อมคารวะ

ขอนอบน้อมคารวะต่อผู้ให้ความตรัสรู้แก่ทุกชีวิต

…หากตั้งใจในธรรม นอบน้อมต่อความแจ้งในสภาวะเดิม ก็จะถึงความหลุดพ้น



๕. หม่อ ฮอ สัต ตอ พอ เย

หม่อ ฮอ – ใหญ่มาก

สัต ตอ – สัตว์โลก หรืออีกนัยหนึ่งหมายถึง ผู้กล้าหาญ

พอ เย – น้อมคารวะ

เมื่อน้อมคารวะผู้กล้าหาญก็มีโอกาสที่จะหลุดพ้น มวลสรรพสัตว์ในโลกอันไพศาล ถ้ารู้สึกตัวแล้วลงมือปฏิบัติ ล้วนถึงความหลุดพ้นได้



๖. หม่อ ฮอ เกีย ลู นี เกีย เย

หม่อ ฮอ -ใหญ่มาก

เกีย ลู – กรุณา

นี เกีย – จิต

เย – คารวะ

ขอนอบน้อมคารวะต่อผู้มีมหากรุณาจิต



๗. งัน

งัน (โอม) – นอบน้อม

ขอนอบน้อม บูชาถวาย

แด่พระโพธิสัตว์เป็นผู้มีความเมตตากรุณาไม่มีประมาณ นำสัทธรรมอันเป็นความดับสูญโดยแท้จริง ปลุกให้มนุษย์ฟื้นคืนสภาวะเดิมที่มีอยู่ เข้าถึงสัทธรรมอันบริสุทธิ์



๘. สัต พัน ลา ฮัว อี

สัต พัน ลา – อิสระ

ฮัว อี – อริยะ

องค์อริยะผู้อิสระ ผู้มีกายใจอันบริสุทธิ์สะอาด

กาย ใจ จะบริสุทธิ์ได้ ต้องตั้งอยู่ในสัจธรรม ปฏิบัติตนอยู่ในศีล



๙. ซู ตัน นอ ตัน เซ

การปฏิบัติธรรมต้องถือความสัจเป็นพื้นฐาน ใช้ความเพียรเป็นเครื่องมือเพื่อบรรลุสู่อริยสัจ

หากการปฏิบัติธรรมไม่ประกอบด้วยความสัจ ก็จะไม่พบหนทางสู่ความสำเร็จ เนื่องจากความสัจนั้นเป็นธรรมที่ปราศจากการหลอกลวง จิตจึงรวมเป็นหนึ่งได้ เมื่อมีความสัจ ก็จะมีความเข้าใจ เมื่อเข้าใจก็จะมองเห็นความปลอดโปร่ง เมื่อปลอดโปร่งก็จะเกิดความเปลี่ยนแปลง และกลับกลายไปในทิศทางที่ดีขึ้น



๑๐. นำ มอ สิด กิด ลี ตอ อี หม่ง ออ ลี เย

นำ มอ – นอบน้อม

สิด กิด ลี ตอ อี หม่ง – ผู้ปฏิบัติธรรมย่อมได้รับความคุ้มครองจากพระพุทธเจ้าและพระ

โพธิสัตว์ทั้งหลาย

ออ ลี เย – การปฏิบัติธรรมจะรีบร้อนให้ได้ผลในทันทีย่อมเป็นไปไม่ได้

ฉะนั้นผู้ที่จะน้อบน้อมเข้าถึงองค์อริยะ จำต้องปฏิบัติธรรมโดยมานะพากเพียร มีจิตใจมั่นคงเป็นหนึ่ง จะกระทำโดยเร่งรีบไม่ได้ ต้องทำใจให้ว่างเข้าถึงองค์แห่งพระธรรมคัมภีร์ หมั่นในการปฏิบัติตามหลักธรรม มีความคิดดำริมั่นที่จะก้าวข้ามห้วงแห่งโอฆะ คิดจะกระทำประโยชน์แก่สรรพชีวิต



๑๑. ผ่อ ลู กิด ตี สิด ฮู ลา เลง ถ่อ พอ

ผ่อ ลู กิด ตี – จิตต้องกับธรรม

สิด ฮู ลา – ท่องเที่ยวไปอย่างอิสระ

เลง ถ่อ พอ – เนื่องด้วยสำเร็จในมรรคผล

…ผู้ปฏิบัติต้องจงใจมุ่งไปข้างหน้า ฝึกฝนให้กายและจิตรวมเป็นหนึ่ง (เอกัคคตา)



๑๒. นำ มอ นอ ลา กิน ซี

นำ มอ – นอบน้อม

นอ ลา กิน ซี – การคุ้มครองคนดี นักปราชญ์ นักปฏิบัติ

..ด้วยความเมตตากรุณาของพระโพธิสัตว์ ทรงย้ำเตือนให้ยึดถือพระไตรสรณาคมน์ ต้องปฏิบัติตนอยู่ในมนุษยธรรม ทำตนเป็นตัวอย่างเพื่อให้สาธุชนรุ่นหลังได้รับรู้เป็นแบบอย่างและเจริญรอยตามสาธุชนผู้ปฏิบัติตามพระพุทธองค์และพระธรรมยิ่งต้องมีความเมตตากรุณาจิตและโพธิจิตเพื่อโปรดสัตว์ รักษาพระธรรมยิ่งกว่าชีวิตและเผื่อแผ่ทั่วไปไม่มีประมาณ



๑๓. ซี ลี หม่อ ฮอ พัน ตอ ซา เม

ซี ลี หม่อ ฮอ – ความเมตตากรุณาอันไพศาล สามารถบำบัดทุกข์บำรุงสุขได้

พัน ตอ ซา เม – ผู้มีบุญวาสนาจะได้รับการคุ้มครองจากเทพเจ้า มารทั้งหลายไม่สามารถ

มารบกวนได้

…พระโพธิสัตว์เล็งเห็นว่าชาวโลกถือเอาความรวย, มีชื่อเสียง, ศักดินา เป็นที่นิยมศรัทธา อันเป็นการเพิ่มพูนความทุกข์ พระองค์จึงเตือนจิตให้มนุษย์ จงผ่อนใจในทางโลก โน้มน้าวจิตใจมาในทางมรรคผล เมื่อจิตว่างแล้ว พระสัทธรรมอันพิสุทธิ์ก็จะเจริญขึ้น



๑๔. สะ พอ ออ ทอ เตา ซี พง

สะ – การได้เห็น

พอ – เสมอภาค

ออ – พระสัทธรรมอันบริสุทธิ์

ทอ เตา ซี พง – ธรรมไม่มีขอบเขต

…ทุกคนที่ปฏิบัติสามารถรู้ได้เห็นได้ และบรรลุสู่พระพุทธภูมิได้โดยเสมอกัน



๑๕. ออ ซี เย็น

ผู้ที่ทำความดีย่อมได้รับการชมเชย ผู้ทำบาปจะต้องสำนึกและขอขมาโทษ



๑๖. สะ พอ สะ ตอ นอ มอ พอ สะ ตอ นะ มอ พอ เค

สะ พอ สะ ตอ – พุทธธรรมอันไม่มีขอบเขตสิ้นสุด สรรพสัตว์ในโลกนี้ล้วนสำเร็จเป็นพระพุทธเจ้าได้

นอ มอ พอ สะ ตอ – พุทธธรรมเป็นความเสมอภาค มิได้แบ่งแยกเป็นสูงหรือต่ำ

นะ มอ พอ เค – พุทธธรรมมีความไพศาล ผู้ปฏิบัติตามจะสามารถระงับภยันตรายทุกสิ่ง

…ไม่ว่านักปราชญ์หรือผู้โง่เขลา เบาปัญญา คนหรือสัตว์ ล้วนสามารถหลุดพ้นได้ ถ้าเขาเหล่านั้นปฏิบัติธรรมด้วยความสัจ



๑๗. มอ ฮัว เตอ เตา

ผู้ปฏิบัติต้องถือพระสัทธรรมเป็นสูญ ไม่ข้องแวะ ไม่ติดในรูป ไม่ยึดในจิต ถือเอาสัจธรรมเป็นใหญ่ และต้องละความวิตกกังวล กำจัดความโกรธ ความโลภ ความหลง โดยใช้หลักแห่งปัญญาดับกิเลสให้จิตสงบ เป็นอยู่ในโลกนี้โดยสันติสุข



๑๘. ตัน จิต ทอ

ความศรัทธาจริงอันต่อเนื่องกัน จิตต้องตรงกับพระธรรม ห้ามมิให้มีความคิดทางโลกเกิดขึ้นโดยเด็ดขาด ทั้งนี้ เนื่องจากว่าหากปล่อยให้ความคิดทางโลก เกิดขึ้นในจิต กาย ใจ ก็จะไม่บริสุทธิ์ ทำให้เกิดการขัดแย้งกับพระธรรม ไม่อาจจะพบความสันติสุขได้



๑๙. งัน ออ พอ ลู ซี

งัน – นอบน้อม เป็นบทนำ

ออ พอ ลู ซี – เป็นพระโพธิสัตว์ หมายถึงพระธรรมคือความสะอาดจิตสะอาดสดใสไร้ราคะ

ผู้ปฏิบัติธรรมต้องมีจิตใจที่เด็ดเดี่ยว ไม่หวั่นไหวต่อการก่อกวนของเหล่ามาร(กามกิเลส) หากสามารถตั้งจิตข่มจิตสำรวมกาย วาจา และจิต ละทิ้งโลกาวิสัยทั้งหมดก็จะเข้าถึงพุทธสภาวะที่มีอยู่เดิม

.. ถ้าทำให้จิตมีความสงบนิ่งอยู่ทุกขณะ ไม่ว่าจะยืน เดิน นั่ง นอน ก็จะมีความสำเร็จในธรรมโดยมิรู้ตัว ..พระพุทธเจ้าทุกพระองค์ รวมทั้งพระโพธิสัตว์เจ้าได้หลุดพ้นในขณะที่อยู่ในโลกอันมากล้นไปด้วยกิเลสนี้



๒๐. ลู เกีย ตี

เป็นโลกนาถ มีความเป็นอิสระ

…มีกุศลจิตสะอาดบริสุทธิ์ ไม่มัวหมอง มีรัศมีสว่างรอบกาย และสามารถร่วมกับดินฟ้าเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน รักษาความมีกุศลจิต อย่าทำลายตนเอง อย่าหลงผิดเป็นชอบ สิ่งสำคัญ…ต้องรักษาจิตให้บริสุทธิ์



๒๑. เกีย ลอ ตี

ผู้มีความกรุณา ผู้ปลดปล่อยทุกข์ เป็นผู้มีจิตในทางธรรม ดำรงมรรคมั่นคง มีสติปัญญาเฉียบแหลมยิ่งใหญ่

…เมื่อจิตมีความสงบก็สามารถเปลี่ยนแปลงสิ่งชั่วร้ายให้กลับกลายเป็นดี



๒๒. อี ซี ลี

กระทำตามโอวาท อย่ามีจิตหลงผิด



๒๓. หม่อ ฮอ ผู่ ที สัต ตอ

หม่อ ฮอ – ความไพศาลของพุทธธรรม ทุกคนน้อมนำไปปฏิบัติได้

ผู่ที – เห็นโลกนี้เป็นสูญ

สัต ตอ – การเน้นปฏิบัติอนัตตธรรม มองเห็นสรรพธรรมเป็นสูญ

มองความรุ่งเรืองแห่งลาภยศ สรรเสริญเป็นสูญ มองให้เห็นเป็นเงาลวง ทำจิตใจร่างกายให้หมดจด



๒๔. สัต พอ สัต พอ

พุทธธรรมมีความเสมอภาค อีกทั้งยังอำนวยประโยชน์สุขแก่สัตว์โลก ผู้ที่มีปัจจัยแห่งบุญย่อมได้รับความสุข



๒๕. มอ ลา มอ ลา

ผู้ปฏิบัติจะได้มีมโนรถแก้วมณี แก้วมณีนี้แจ่มใสไม่มีอะไรขัดข้อง

…ความคิดคำนึงเกิดมาแต่จิต จิตเป็นใหญ่ จิตเป็นประธานแห่งบุญและบาป ผู้ปฏิบัติต้องกำจัดความคิดอันเป็นอกุศล ความคิดฟุ้งซ่าน ระงับความวิตกกังวล เพียรพยายามเสาะหาสัจธรรม ชำระล้างอายตนะภายในให้สะอาดพิสุทธิ์ ละความห่วงใยใดๆให้สิ้นเชิง



๒๖. มอ ซี มอ ซี ลี ทอ ยิน

มอ ซี – ความมีอิสระทันที ผู้ปฏิบัติไม่มีเวลาใดที่ไม่เป็นอิสระคือมีอิสระทุกเมื่อ

ลี ทอ ยิน – การปฏิบัติกระทั่งสำเร็จวิชชาธรรมกาย มีอาสน์ดอกบัวรองรับ

โดยปกติแล้วผู้ที่มีจิตว่างก็จะมีความสะอาดทั้งกายและจิต เมื่อลงมือปฏิบัติแล้วก็สามารถบรรลุมรรคผลได้ และก็จะตั้งอยู่เช่นนั้น ไม่มีวันเสื่อมถอย



๒๗. กี ลู กี ลู กิด มง

กี ลู – การเกิดความคิดปฎิบัติธรรมสามารถบันดาลให้เทพเจ้ามาปกปักรักษา

กิด มง – ผู้ปฏิบัติจะต้องสร้างสมบุญบารมีเพื่อเป็นพื้นฐานในการบรรลุสู่มหามรรค (มรรคผล-นิพพาน)



๒๘. ตู ลู ตู ลู ฟา เซ เย ตี

ตู ลู – ผู้ปฏิบัติจะต้องยืนให้มั่นตั้งใจปฏิบัติ ไม่หลุ่มหลงด้วยพวกเดียรถี มีความแน่วแน่ มีสมาธิ มีความสงบ

ฟา เซ เย ตี – มีความบริสุทธิ์อันยิ่งใหญ่สามารถข้ามพ้นสังสารวัฏได้



๒๙. หม่อ ฮอ ฮัว เซ เย ตี

พระสัทธรรมอันไพศาล สามารถระงับความเกิดดับแห่งกิเลสได้ ภัยพิบัติต่างๆไม่แผ้วพาน ทุก

คนสามารถสำเร็จเป็นพุทธะได้เหมือนหัน

กำจัดความหลงผิด ความเห็นแก่ตัว ปล่อยวางปัจจัยทางโลก



๓๐. ทอ ลา ทอ ลา

เมื่อปฏิบัติจิตให้มีสภาพเหมือนอากาศอันโปร่งใส ไร้ละอองธุลีแม้แต่น้อย ก็จะได้ไปเกิดใน

สวรรค์ชั้นพรหมได้



๓๑. ตี ลี นี

ตี – โลก

ลี – สัตว์ทั้งหลายล้วนสามารถรับการโปรดได้

นี – พรหมจาริณีที่ปฏิบัติธรรมอยู่



๓๒. สิด ฮู ลา เย

เมื่อปฏิบัติธรรมเข้าถึงความสมบูรณ์แห่งสภาวะเดิมแล้ว จะมีความสว่างปรากฏในกายของตน



๓๓. เจ ลา เจ ลา

ความโกรธ ดุ สุรเสียงที่เปล่งออกมาดุจเสียงคำรามของฟ้า กระหึ่มไปทั่วสารทิศ

ธรรมเหมือนดังฟ้าร้องคำรามไปทุกสารทิศ เป็นเสียงแห่งพรหมเมื่อเหล่ามารได้ยินศัพท์สำเนียงนี้ ก็จะเกิดความสะดุ้งกลัว



๓๔. มอ มอ ฮัว มอ ลา

มอ มอ – การกระทำดี สามารถทำลายความกังวลแห่งภยันตรายได้

ฮัว มอ ลา – ธรรมะเป็นสิ่งลึกซึ้ง เข้าใจยาก และมีความศักดิ์สิทธิ์ไม่สามารถประมาณ หรือ

คาดคิดได้ เป็นประโยชน์ที่ไม่มีสิ่งใดทัดเทียม



๓๕. หมก ตี ลี

หลุดพ้น

ผู้ปฏิบัติได้เช่นนี้ ย่อมบรรลุสู่ภูมิแห่งพุทธ



๓๖. อี ซี อี ซี

การชักชวนตามพระศาสนา ทุกสรรพสิ่งให้ดำเนินไปตามธรรมชาติ

ทุกสิ่งปล่อยให้ดำเนินไปตามเหตุปัจจัยปรุงแต่ง อย่าฝืนกระทำตามใจชอบ



๓๗. สิด นอ สิด นอ

เป็นมหาสติ มีจิตใจมั่นคงสามารถเข้าสู่มหาปัญญา

..ผู้ปฏิบัติธรรม มีความสว่างแห่งสติปัญญาอยู่ ถ้าใช้จิตนี้เป็นฐานใช้ธรรมให้เป็นประโยชน์ ก็จะได้รับฐานธาตุที่สดชื่น แต่หากไม่มีจิตใจมั่นคงกำจัดกิเลสในตนไม่หมด ก็ไม่มีทางที่จะให้ความว่างแห่งสติปัญญาที่มีอยู่ดั้งเดิมปรากฏออกมาได้เลย



๓๘. ออ ลา ซัน ฮู ลา เซ ลี

ออ ลา ซัน – ความผ่านธรรมไปถึงธรรมราชา มีความอิสระในธรรม

ฮู ลา เซ ลี – การได้พระธรรมกายอันบริสุทธิ์ ได้ดวงแก้วแห่งพระรัตนะ



๓๙. ฮัว ซอ ฮัว ซัน

ฮัว ซอ – ผู้ที่มีธรรม ตั้งอยู่ในขันติธรรม

ฮัว ซัน – ผู้บรรลุธรรม มีความสุขอันแท้จริงยากจะบรรยาย

เป็นการอนุโมทนาตามเหตุตามปัจจัย…ความสุขที่แท้จริง จะต้องได้จากการปฏิบัติที่ยากลำบาก ถ้าสามารถอดทนต่อความยาก ลำบากก็จะเข้าถึงความสุขอันยิ่งได้



๔๐. ฮู ลา เซ เย

จะต้องมีความรู้ด้วยตนเอง ผู้จะบรรลุธรรมหากสามารถละการยึดเกี่ยวเข้าถึงสภาวะดั้งเดิม ก็จะพบพระพุทธเจ้าได้ทุกพระองค์



๔๑. ฮู ลู ฮู ลู มอ ลา

การประกอบพิธีตามปรารถนา ประกอบพิธีกรรมไม่ละจากตัวตน



๔๒. ฮู ลู ฮู ลู ซี ลี

การประกอบธรรม โดยปราศจากความคิดคำนึงมีความเป็นอิสระสูง



๔๓. ซอ ลา ซอ ลา

ผู้ปฏิบัติเพียงแต่มีความมุ่งมั่น มีความเพียรพยายามอย่างต่อเนื่อง มีจิตอันเป็นหนึ่งเดียว ก็จะได้เห็นองค์พระโพธิสัตว์



๔๔. สิด ลี สิด ลี

ความเป็นมหามงคลอันสูงสุด สามารถอำนวยประโยชน์ และคุ้มครองสรรพสัตว์โดยไม่ละทิ้ง



๔๕. ซู ลู ซู ลู

น้ำอมฤตทานสามารถอำนวยประโยชน์แก่สัตว์โลกทั้งปวง



๔๖. ผู่ ถี่ เย ผู่ ถี่ เย

การตรัสรู้ธรรม ตรัสรู้ถึงภูมิจิต ผู้ที่ปฏิบัติจะต้องมีความวิริยะพากเพียรอย่างแรงกล้า ปฏิบัติทุกวันทุกคืนเสมอต้นเสมอปลายไม่ท้อถอย



๔๗. ผู่ ถ่อ เย ผู่ ถ่อ เย

เป็นการรู้ในธรรม รู้ในจิต ผู้ปฏิบัติจะต้องถือ “ตัวเขา-ตัวเรา” เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ไม่เพียงแต่ไม่เห็นลักษณะตัวเขาตัวเรา แม้สรรพสัตว์ในทุคติ ก็ต้องถือว่าเท่าเทียมกับเรา



๔๘. มี ตี ลี เย

มหากรุณา ให้ผู้ปฏิบัติต้องเจริญเมตตากรุณาจิต เพื่อให้สรรพสัตว์เข้าถึงโพธิมรรค

รักในตนเองเท่าใด ก็ให้รักผู้อื่นเท่านั้น



๔๙. นอ ลา กิน ซี

นักปราชญ์ผู้รักษาตนเองได้ มีมหากรุณาจิต

ผู้ปฏิบัติจะต้องเคารพนักปราชญ์ เห็นผู้ทำดีจะต้องช่วยกันรักษา ผู้ที่เกิดความท้อถอยก็ต้องส่งเสริมให้กำลังใจ



๕๐. ตี ลี สิด นี นอ

ความคมของวัชระ ให้คนเรามีความมั่นคงในการปฏิบัติธรรม



๕๑. ผ่อ เย มอ นอ

สุรเสียงก้องไปสิบทิศ เป็นสุรเสียงแห่งความปิติยินดี



๕๒. ซอ ผ่อ ฮอ

ความสำเร็จผล มงคล นิพพาน ระงับภัยเพิ่มพูลประโยชน์ พระสัทธรรมไม่เกิดไม่ดับ เป็นสภาวะอันสงบมาแต่เดิม



๕๓. สิด ถ่อ เย

ความสำเร็จในธรรมทั้งหลาย เข้าถึงพระวิสุทธิมรรคปราศจากขอบเขตอันจำกัด สรรพสัตว์เพียงแต่ละวางจากลาภยศชื่อเสียง ก็จะเข้าถึงความหลุดพ้นได้



๕๔. ซอ ผ่อ ฮอ

ผู้ปฏิบัติถ้าเห็นแจ้งในพระสัจธรรมและความหลอกลวง(ไม่แท้) ก็จะสำเร็จได้ง่าย



๕๕. หม่อ ฮอ สิด ถ่อ เย

ความไพศาลของพระพุทธธรรม ผู้ใดน้อมนำไปปฏิบัติจะสำเร็จในพระพุทธผล



๕๖. ซอ ผ่อ ฮอ

เน้นย้ำประโยชน์ในการปฏิบัติธรรม



๕๗. สิด ทอ ยี อี

สิด ทอ – ความสำเร็จ

ยี อี – ความว่างเปล่า

ทวยเทพเจ้าต่างได้รับความสำเร็จอันเป็นความว่างเปล่า (สุญญตาธรรม)



๕๘. สิด พัน ลา เย

เป็นความอิสระสมบูรณ์ เป็นการกล่าวถึงบรรดาเทพีที่ต่างสำเร็จในอิสระธรรม



๕๙. ซอ ผ่อ ฮอ

อสังสกฤตธรรมนั้น เป็นสภาวธรรมที่สมบูรณ์โดยอิสระ เป็นการประกาศมหามรรคที่ยิ่งใหญ่มีผลที่ลึกซึ้ง



๖๐. นอ ลา กิน ซี

ความสำเร็จด้วยความรัก ความเมตตากรุณา การปกปักษ์รักษา



๖๑. ซอ ผ่อ ฮอ

แสดงถึงความเมตตากรุณาของพระโพธิสัตว์



๖๒. มอ ลา นอ ลา

มอ ลา – มโนรถ ความหวัง ความประสงค์

นอ ลา – อนุตตรธรรม

การปฏิบัติอนุตตรธรรมสมดังประสงค์



๖๓. ซอ ผ่อ ฮอ

พระโพธิสัตว์มุ่งเน้นให้คนปฏิบัติธรรม อีกทั้งยังเปิดเผยหัวใจอันลึกซึ้งของมหามรรคนี้



๖๔. สิด ลา เซง ออ หมก เค เย

เป็นการแสดงความรักของพระโพธิสัตว์ต่อหมู่ชน



๖๖. ซอ ผ่อ หม่อ ฮอ ออ สิด ถ่อ เย

ซอ ผ่อ หม่อ ฮอ – สัตว์ทุกประเภทมีความเสมอภาคเท่าเทียมกันสามารถบรรลุพระสัมมาสัมโพธิได้เหมือนกัน

ออ สิด ถ่อ เย – สรรพสัตว์มีโอกาสร่วมรับความสุขสบายทั่วถึงกัน

บุคคลมีขันติธรรมก็จะเข้าถึงธรรมได้ด้วยดี สามารถสำเร็จพระสัมมาสัมโพธิญาณได้ไม่จำกัด



๖๗. ซอ ผ่อ ฮอ

(ต่อเนื่องกับบทก่อน) ความเมตตาอันสูงสุด



๖๘. เจ กิด ลา ออ สิด ถ่อ เย

เจ กิด ลา – การใช้วชิรจักรปราบเหล่ามาร

ออ สิด ถ่อ เย – ความสำเร็จอันไม่มีสิ่งใดเทียบได้

การใช้วชิรธรรมจักร ปราบเหล่ามารศัตรูได้รับความสำเร็จ



๖๙. ซอ ผ่อ ฮอ

(ต่อเนื่องกับบทก่อน) สรรพสัตว์ทั้งหลายล้วนสำเร็จในความบริสุทธิ์ได้ จึงไม่ควรประกอบอกุศลกรรมทั้งหลาย



๗๐. ปอ ทอ มอ กิด สิด ถ่อ เย

ปอ ทอ มอ กิด – พุทธธรรมเป็นธรรมที่ไม่มีขอบเขต จะต้องปฏิบัติเพื่อได้รับความสุขร่วมกัน

สิด ถ่อ เย – ย้ำเตือนให้ผู้ปฏิบัติจะต้องประกอบด้วยสติปัญญาเพื่อการหลุดพ้น ละจากกิเลส



๗๑. ซอ ผ่อ ฮอ

(ต่อเนื่องกับบทก่อน) ผู้ปฏิบัติไม่ยึดในทางใดทางหนึ่ง ปฏิบัติโดยการพิจารณา พร้อมทั้งมีหิริโอตตัปปะ

..มรรคผลนั้นสำเร็จได้ด้วยตนเอง สำเร็จได้ด้วยการพิจารณาในทุกขณะจะต้องพิจารณาจิตของตน รักษาไว้ในทุกเหตุปัจจัยไม่ให้วิตกจิตเกิดขึ้นได้



๗๒. นอ ลา กิน ซี พัน เค ลา เย

นอ ลา กิน ซี – รักษาไว้ด้วยความเป็นภัทร

พัน เค ลา เย – เถระเพ่งโดยอิสระ

เป็นที่รักของผู้เจริญ เป็นที่รักของพระอริยะ



๗๓. ซอ ผ่อ ฮอ

(ต่อเนื่องกับบทก่อน) การปฏิบัติให้ถือเอาสัมมาจิต และความมีสัจเป็นหลัก



๗๔. มอ พอ ลี เซง กิด ลา เย

มอ พอ ลี เซง – ผู้กล้า

กิด ลา เย – สภาวะเดิม

คุณธรรมจะสำเร็จได้ ด้วยสภาวะแห่งเมตตาธรรม หากจิตตั้งอยู่ในอกุศลก็ย่อมเป็นการยากที่จะสำเร็จพระอนุตตรธรรม



๗๕. ซอ ผ่อ ฮอ

เป็นการรวมเอาพระคาถาทั้งหมดแห่งมหากรุณาธารณีสูตรมาไว้ในประโยคนี้ มีนัยบ่งบอกถึงความเมตตากรุณาของพระโพธิสัตว์ เพื่อโปรดเหล่าสรรพสัตว์ทั้งปวงให้ได้รับหิตานุหิตประโยชน์ มีพระสัมมาสัมโพธิเป็นหลักชัย



๗๖. นำ มอ ห่อ ลา ตัน นอ ตอ ลา เย เย

เน้นย้ำให้พยายามควบคุมกายใจไม่ให้ลื่นไหลไปตามอารมณ์ที่มากระทบ โน้มนำเอาฌานสมาธิเพ่งการเกิดการดับ



๗๗. นำ มอ ออ ลี เย

เป็นการสาธยายมนต์สรรเสริญพระอริยะ และกล่าวย้ำถึงการปฏิบัติธรรม ต้องละความเป็นตัวตน, บุคคล, เรา-เขา จึงสามารถไม่ให้เกิดความคิดนึกอันเป็นบ่อเกิดแห่งทุกข์ได้

ความนึกคิดติดยึดไม่เกิด ความเข้าใจถึงธรรมก็จะเป็นที่หวังได้



๗๘. ผ่อ ลู กิต ตี

พระสัทธรรมไม่มีความสิ้นสุด บรรดาผู้ปฏิบัติธรรมย่อมมีความบริสุทธิ์เป็นเครื่องอยู่ นำทางสู่แดนสุขาวดี

มีการเกิดย่อมต้องมีการตาย มีความชนะย่อมต้องมีความพ่ายแพ้…แต่ชาวโลกผู้ตกอยู่ภายใต้อวิชชากลับยินดีต่อการเกิดเกลียดชังความตาย ท้ายที่สุดก็ต้องตายอยู่นั่นเอง ฉะนั้นหากต้องการรอดพ้นจากความตาย จะต้องค้นหาความเป็นในความตายให้ได้เสียก่อน



๗๙. ชอ พัน ลา เย

ผู้ปฏิบัติต้องสำรวมตาเห็นรูป ไม่ปรุงแต่งไปตามรูปที่มองเห็น



๘๐. ซอ ผ่อ ฮอ

(ต่อเนื่อง) สำรวมหูฟังเสียง ไม่ปรุงแต่งไปตามเสียงที่ได้ยิน



๘๑. งัน สิด ติน ตู

สำรวมจมูกดมกลิ่น ไม่ปรุงแต่งไปตามกลิ่นที่จมูกดม



๘๒. มัน ตอ ลา

สำรวมลิ้นรับรส ไม่ปรุงแต่งไปตามรสที่ลิ้นรับ



๘๓. ปัด ถ่อ เย

สำรวมกายถูกต้องสัมผัส ไม่ปรุงแต่งไปตามที่ร่างกายถูกต้องสัมผัส



๘๔. ซอ ผ่อ ฮอ

สุดท้ายสำรวมใจรับรู้อารมณ์ ไม่ปรุงแต่งให้เกิดอารมณ์ใดๆที่ใจรับรู้ รวมเรียกว่า สำรวมอินทรีย์ ๖ อันมี ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ บรรลุเป็นโพธิสัตว์อันบริสุทธิ์

• พระคาถามหากรุณาธารณีสูตร(ภาษาบาลี)

นะโมรัตนะตรายายะ นะโมอารยะ อวโลกิเตศะวะรายะ
โพธิสัตตะวายะ มหาสัตตะวายะ มหากรุณิกายะ
โอม สะวะละวะติ ศุททะนะ ตัสสะยะ นมัสกฤต วานิมาง อาระยะ
อวโลกิเต ศะวะระลันตะภา นะโม นิลากันถะ
ศรีมหาปะฎะศะมิ สระวาทวะตะศุภัม อสิยูม สะระวะสัตตะวะ
นะโมปะวะสัตตวะ นะโมภะคะมะภะเตตุ ตัทยะถา
โอมอวโลกา โลกาเต กาละติ อิศีลี มหาโพธิสัตตะวะ
สาโพสาโพ มะรามะรา มะศิมะศิ ฤธะยุ
คุรุคุรุฆามัม ธูรูธูรูภาษียะติ
มหาภาษียะติ ธาระธาระ ถิรินี ศะวะรายะ ชะละชะละ
มามะภา มะละมุธิริ เอหิเอหิ ศินะศินะ
อาละลินภะละศรี ภาษาภาษิน การะศะยะ หูลุหูลุมะระ หุลุหุลุศรี
สะระสะระ สีรีสีรี สุรุสุรุ พุทธายะพุทธายะ โพธายะโพธายะ
ไมตรีเยนิละกันสะตะ ตรีสะระณะ ภะยะมะนะ สวาหา
สีตายะ สวาหา มหาสีตายะ สวาหา
สีตายะเย ศะวะรายะ สวาหา
นีลากันถิ สวาหา มะละนะละ สวาหา
ศรีสิงหะมุขายะ สวาหา สะระวะ มหาอัสตายะ สวาหา
จักระอัสตายะ สวาหา ปัทมะเกสายะ สวาหา
นีละกันเต ปันตะลายะ สวาหา โมโผลิศัง กะรายะ สวาหา
นะโม รัตนะตรายายะ นะโมอารยะ อวโลกิเต
ศะวะรายะ สวาหา
โอมสิทธะยันตุ มันตรา ปะทายะ สวาหา.